× Portal pełni rolę zaplecza SEO i treści na nim są treściami sponsorowanymi. Informacje znajdujące się na portalu nie są poradami medycznymi. Aby zasięgnąć porady medycznej, należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub specjalistą.
Objawy chorobowe

Zaburzenia czucia

Organizm zdrowego człowieka jest w stanie za pomocą narządów zmysłów odbierać bodźce z otoczenia i odpowiednio je przetwarzać. W efekcie powstają odpowiednie odczucia, a w dalszej kolejności reakcje na przykład na ciepło i zimno lub dotyk.

O zaburzeniach czucia mówi się wówczas, gdy część ciała nie potrafi odbierać bodźców czuciowych, a także gdy odczuwa się swędzenie lub mrowienie oraz kiedy nieprawidłowo odbiera się dany bodziec (na przykład zimno zamiast ciepła). Specyficznym rodzajem zaburzeń czucia są omamy czuciowe lub ograniczona zdolność do odczuwania bólu.

Zaburzenia czucia można ze względu na ich charakter podzielić na zaburzenia ilościowe, jakościowe i wybiórcze.

Ilościowe zaburzenia czucia

Ilościowe zaburzenia czucia mogą być w różnym stopniu zaawansowane: czucie może być całkowicie zniesione, osłabione lub wręcz przeciwnie – wzmocnione.

Typowym ilościowym zaburzeniem czucia jest całkowite pozbawienie czucia w danej okolicy ciała (analgezja). Na pierwszy rzut oka może się wydawać, iż zniesienie czucia bólu jest korzystne. W rzeczywistości jednak tak nie jest. Ból stanowi zawsze poważny sygnał ostrzegawczy dla organizmu, sugerujący, iż coś nie jest w porządku i trzeba się przed tym bronić. Dzięki niemu na przykład można odruchowo cofnąć rękę, gdy dotknie się gorącego przedmiotu. Przyczyną chorobliwego znieczulenia jest uszkodzenie dróg nerwowych przewodzących bodźce czuciowe w obwodowym lub ośrodkowym układzie nerwowym.

Uszkodzenie nerwów bywa również przyczyną nie zupełnej utraty, a jedynie zmniejszonego czucia dotyku lub bólu w danej okolicy ciała (tak zwana niedoczulica).

Możliwa jest też sytuacja odwrotna – chory odbiera dane bodźce jako dużo silniejsze niż są one w rzeczywistości. Mówi się wówczas o tak zwanej przeczulicy. Jej przyczyną mogą być zapalenia nerwów. Przeczulica może dotyczyć wszystkich lub tylko niektórych rodzajów bodźców. Wzmożone może być więc odbieranie temperatury, bólu, dotyku lub ucisku.

Jakościowe zaburzenia czucia

O jakościowych zaburzeniach czucia mówi się wtedy, gdy pacjent odczuwa bodziec jednego rodzaju jako bodziec innego rodzaju. I tak na przykład dana osoba może odczuwać dotyk jako ból albo ciepło jako zimno. Do grupy jakościowych zaburzeń czucia zalicza się także mrowienie, pieczenie lub drętwienie. Zaburzenia te są jednak na tyle indywidualnie zróżnicowane, że nie da się ich stwierdzić i ocenić w sposób obiektywny.

Wybiórcze zaburzenia czucia

Możliwa jest również sytuacja, w której zaburzenia dotyczą tylko czucia bólu i temperatury; czucie dotyku i ucisku są natomiast zachowane. Przyczyną takiego zaburzenia jest uszkodzenie drogi rdzeniowo-wzgórzowej – zlokalizowanego w rdzeniu kręgowym pęczka nerwowego przewodzącego bodźce ucisku, dotyku, bólu i temperatury.

Jakie są przyczyny zaburzeń czucia?

Przyczyną zaburzeń czucia jest zawsze uszkodzenie nerwów lub ich pobudzenie. Przejściowe zaburzenia czucia, takie jak drętwienie lub mrowienie, mogą być spowodowane uciskiem na dany nerw – na przykład na skutek długotrwałego siedzenia lub nieprawidłowej pozycji podczas snu. Dochodzi wówczas do niedokrwienia danej kończyny lub podrażnienia unerwiającego ją nerwu.

Częstą przyczyną zaburzeń czucia w kończynach są uszkodzenia krążków międzykręgowych i zapalenia kręgosłupa w odcinku szyjnym. Dochodzi wówczas do uciśnięcia nerwów, a w unerwionej przez nie okolicy dochodzi do braku czucia i mrowienia.

Zaburzenia czucia mogą być też wywołane przez schorzenia reumatyczne, urazy, zaniki i stany zapalne.

Gdzie występują zaburzenia czucia?

Każdy nerw unerwia określony obszar ciała. To, w którym miejscu wystąpią zaburzenia czucia, zależy więc od tego, który nerw jest uszkodzony lub podrażniony.

I tak na przykład z korzeni nerwowych obwodowego układu nerwowego odchodzą nerwy, które unerwiają konkretny obszar skóry – tzw. dermatom. jeśli dany korzeń jest uszkodzony, zaburzenia czucia pojawiają się w całym unerwianym przezeń dermatomie. jeśli uszkodzenie dotyczy tylko jednego z odchodzących od korzenia nerwów, to obszar zaburzonego czucia jest odpowiednio mniejszy.

Podobnie rzecz się ma z zaburzeniami czucia W przypadku uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Poszczególne części mózgu odpowiadają za poszczególne fragmenty ciała. Miejsce uszkodzenia tkanki mózgowej warunkuje więc miejsce, w którym czucie jest zaburzone.

Narkoza

Znieczulenie ogólne, czyli narkoza, oraz znieczulenie miejscowe to nic innego jak celowo wywołane zaburzenia czucia. Za pomocą odpowiednich leków, podawanych w postaci zastrzyków, tabletek lub przez inhalację powoduje się wyłączenie czucia bólu, temperatury i dotyku w określonych częściach ciała bądź w całym organizmie.

WAŻNE

Przyczyną zaburzeń czucia są uszkodzenia nerwów. Jeśli nie usunie się przyczyny, może dojść nawet do martwicy nerwu. Jeśli zaburzenia czucia pojawiają się często w tym samym miejscu albo utrzymują się przez dłuższy czas, należy koniecznie udać się do lekarza.