Termin autyzm oznacza wycofanie się w świat własnych przeżyć człowieka, który – się przypuszcza – ani nie posiada umiejętności, ani nie ma potrzeby nawiązywania kontaktów społecznych z otoczeniem. Choroba ta spotykana jest u osób dorosłych, choć występuje również jako zaburzenie rozwoju psychicznego u nowo narodzonych dzieci.
Czym przejawia się autyzm u dzieci?
Najbardziej rzucającą się w oczy cechą charakterystyczną dziecka autystycznego jest to, ze sprawia ono wrażenie, jakby żyło we własnym, niedostępnym dla nikogo świecie. Zgodnie z tym, co mówią niektóre matki, “jak pod szklanym kloszem”. Z innymi ludźmi dziecko takie nie nawiązuje kontaktu wzrokowego ani słownego. Nawet rodziców traktuje jak mebel, odrzuca wszelkie czułości albo na nie nie reaguje.
Dziecko autystyczne nie może normalnie bawić się z innymi dziećmi. Mówić uczy się – jeżeli w ogóle – z wielkim trudem, i zazwyczaj w kółko powtarza te same słowa, w pozbawiony sensu sposób. Osobliwy jest też jego stosunek do siebie samego. Dziecku takiemu brakuje poczucia własnej tożsamości. Części swojego ciała traktuje niekiedy w taki sposób, jakby nie miały z nim nic wspólnego.
Do dalszych objawów należy lek przed zmianą otoczenia, opieranie się przed rozpoznawaniem ogólnych codziennych zależności i niezdolność do oceny zagrożeń (np. w komunikacji miejskiej). Bez dostrzegalnej przyczyny dzieci autystyczne zaczynają się śmiać lub płakać albo mają napady złości.
Szczególne zainteresowania
Dużą przyjemność sprawia im natomiast wykonywanie rytmicznych ruchów i często są niezwykle muzykalne. Mogą też przejawiać jakieś szczególne zainteresowania i na tym polu rozwijać zaskakujące umiejętności. I tak na przykład dzieciom autystycznym nie sprawia większej trudności nauczenie się na pamięć całych stron książki telefonicznej, podczas gdy z drugiej strony nie są w stanie prowadzić banalnej rozmowy o pogodzie.
Objawy autyzmu u dzieci
– Opóźnione opanowanie umiejętności mówienia.
– Rozkojarzone, nielogiczne myślenie i mówienie.
– Zaburzone traktowanie własnej osoby.
– Niezdolność nawiązywania kontaktów społecznych.
– Brak uczuciowości i obojętność, którym często towarzyszy podwyższona wrażliwość.
Przyczyny autyzmu u dzieci
Istnieje szereg teorii na temat przyczyn tej choroby, jednak żadna z nich nie tłumaczy jej objawów. Niejednokrotnie opisywano, ze autyzm występuje częściej wśród osób spokrewnionych ze sobą. Może być uwarunkowany dziedzicznie, albo też faktem, iż rodzice w ramach tego pokrewieństwa sami unikają kontaktów, są trudni lub pedantyczni, co – według niektórych teorii – mogło by być przyczyną autyzmu.
Z drugiej jednak strony dzieci autystyczne znaleźć można także w rodzinach, w których rodzeństwo rozwijają się całkiem prawidłowo. Oziębłość czy brak uczuć u rodziców nie mogą być w związku z tym postrzegane jako przyczyna tej choroby. Ponieważ cierpienie może się objawiać w najróżniejszy sposób i różne mogą być ego przyczyny, obecnie w psychiatrii mówi się o “autystycznym syndromie wieku dziecięcego”.
Jakie istnieją możliwości pomocy?
W leczeniu autyzmu dziecięcego brak jest jak dotąd jakiejkolwiek skutecznej terapii. Ponieważ jednak dzieci te bez widocznego powodu wpadają w bardzo silne lęki, wymagają jednostajności w swym otoczeniu. Dlatego codzienna higiena ciała i spożywanie posiłków muszą się odbywać zawsze o tej samej porze i zgodnie z tym samym rytuałem, aby nie wystraszyć dziecka. Rodzicom trudno jest przyzwyczaić je do czegoś nowego. jeżeli mimo wszystko zmiana zostanie zaakceptowana, dziecko kurczowo przy niej pozostaje. Widoki na przyszłość dzieci autystycznych są niepewne i bardzo trudno jest wytłumaczyć im istniejące zależności.
Najczęściej możliwa jest jednak pomoc w prowadzeniu życia zbliżonego do normalnego i rozwinięcie w znacznym stopniu ich uzdolnień. Uczęszczanie do normalnej szkoły w zasadzie nie jest jednak w ich przypadku możliwe. Nierzadko chodzą do klasy dla dzieci poważnie upośledzonych i nawet tym najbardziej inteligentnym później zwykle nie udaje się prowadzić samodzielnego życia.
Co mogą zrobić rodzice?
Rodzice dzieci autystycznych niewiele mogą pomóc. Jedynie niezmiernie dużo miłości i tyle samo cierpliwości jest w stanie nieco uchylić wrota do serca ich dziecka. Ważne jest jednak, aby przy pierwszych oznakach tej tajemniczej choroby rodzice zwrócili się do psychologa lub psychiatry.
Autyzm nie jest równoznaczny z upośledzeniem umysłowym!
Nawet jeżeli niektóre autystyczne dzieci są upośledzone umysłowo lub fizycznie (np. głuche), większość z nich jest całkiem normalna lub nawet w niektórych dziedzinach (jak muzyka, rysunek, matematyka) nieprzeciętnie uzdolniona. Przez krótki okres mogą się też zachowywać całkiem normalnie. Wkrótce potem jednak znów uciekają w swój czysty, dotychczas trudno zrozumiały świat wewnętrzny, w związku z tym nie mogą wykazywać i wykorzystywać swojej inteligencji.
