Ból gardła objawia się paleniem w gardle i podniebieniu, utrudnionym połykaniem, uczuciem ucisku w gardle. Jest on wynikiem zapalenia gardła, krtani lub migdałków. Często jest jednak objawem towarzyszącym innej chorobie. Wiele przeziębień i zapaleń, a także innych chorób infekcyjnych, jak na przykład odra lub ospa wietrzna, przebiega z bólem gardła. Najczęściej powiększone są też węzły chłonne szyi. Ból gardła może pojawić się jednak również bez zapalenia, na skutek przemęczenia, wdychania substancji trujących lub działania czynników mechanicznych.
Ból gardła przyczyny
Ból gardła i jamy ustnej jest bardzo częstym objawem wielu chorób, zarówno miejscowych, jak i ustrojowych.
Ostre zapalenia jamy ustnej i gardła zazwyczaj są wywołane przez bakterie lub wirusy. Mogą być też spowodowane przez zmiany próchnicze i zapalne w zębach trzonowych, dziąsłach i języku. Przyczyną postaci przewlekłych są często wdychane przez pacjenta trujące substancje chemiczne, a także dym tytoniowy, powietrze bardzo zanieczyszczone kurzem lub też spożywanie alkoholu, wysuszającego błony śluzowe. Również skrajnie suche, gorące powietrze może wywołać zapalenie gardła.
Zapalenia jamy ustnej i gardła
Ostre zapalenie gardła wywołują najczęściej wirusy, do zakażenia bakteryjnego dochodzi później. Zapalenie gardła objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem i obłożeniem śluzówki. Ból pojawia się zwykle przy połykaniu.
Przewlekłe postacie zapalenia gardła mogą przebiegać łagodniej objawiając się kaszlem, uczuciem obecności „kluski” w gardle i trudnościami w przełykaniu lub w ostrzejszych formach, w których dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych, odruchów wymiotnych i częstego chrząkania.
Zapalenie migdałków
Zapalenie migdałków wywołują najczęściej bakterie paciorkowce. Bólowi gardła, pojawiającego się zazwyczaj przy połykaniu, towarzyszy również wysoka gorączka w połączeniu z dreszczami oraz powiększenie i bolesność węzłów chłonnych szyjnych. Chroniczne zapalenie migdałków pojawia się zazwyczaj na skutek licznych nawrotów tej choroby mających ostry przebieg, nie jest jednak tak bardzo bolesne.
Zapalenie krtani
Ostre zapalenie krtani wywołane jest przez wirusy lub bakterie. Oprócz bólu gardła występuje także chrypka, gorączka i utrata głosu. Przewlekłe zapalenie krtani jest często następstwem nawracających ostrych zapaleń krtani i utrzymuje się tygodniami lub miesiącami. Zazwyczaj spowodowane jest długotrwałym oddziaływaniem czynników szkodliwych, takich jak substancje trujące w otoczeniu chorego, na przykład zanieczyszczenie powietrza chemikaliami lub dym tytoniowy albo przez suche, gorące powietrze.
Ból gardła w innych chorobach
Katar i drapanie w gardle to pierwsze objawy wielu infekcji, które wywołane są przez wirusy po wychłodzeniu organizmu (przeziębienie, infekcje grypowe). Ból gardła może pojawić się też jako objaw towarzyszący przy takich chorobach jak świnka, szkarlatyna i krztusiec. Także zwykły katar może zakończyć się bólem gardła. Dzieje się tak, jeśli wirusy wywołujące przeziębienie przedostaną się do gardła i wywołają tam stan zapalny.
Ból gardła pojawia się również w aftach – chorobie, której przyczyna nie jest jeszcze całkowicie poznana, a w której uszkodzona jest śluzówka jamy ustnej. Na ból gardła cierpią również osoby z grzybicą śluzówki nosa i gardła.
Jak przeciwdziałać bólowi gardła?
Zależy to od jego przyczyny. W łagodnym bólu pomóc może chłodny okład wokół szyi i picie dużej ilości płynów. Herbatki ziołowe, np. szałwia, rumianek, mięta i tymianek działają przeciwzapalnie. Tabletki do ssania o działaniu przeciwzapalnym i odkażającym można kupić bez recepty. Należy jednak pamiętać, iż w cięższych zakażeniach to nie wystarczy.
Ostre zapalenie gardła można zwalczać ciepłymi okładami wokół szyi, płukaniem gardła, tabletkarni do ssania. W niektórych przypadkach – przy następczym zakażeniu bakteryjnym – podaje się antybiotyki. W postaciach przewlekłych należy usunąć przyczynę choroby, np. szkodliwe opary w miejscu pracy lub zbyt suche powietrze.
Antybiotyki i inhalacje
Zapalenie migdałków leczy się najczęściej antybiotykami. Aby zmniejszyć ból przyjmuje się środki przeciwbólowe lub tabletki do ssania oraz płucze się gardło. W ostrym zapaleniu krtani stosuje się inhalacje. Ewentualnie mogą pomóc też chłodne, wilgotne okłady na brzuch. W cięższych przypadkach podaje się antybiotyki.
Zwalczanie bólu gardła przez usunięcie migdałków
Usunięcie migdałka podniebiennego jest wskazane wówczas, gdy dziecko często cierpi z powodu zapalenia migdałków. Ponieważ jednak migdałkom przypisuje się istotną rolę w układzie odpornościowym, zaleca się nie usuwać ich przynajmniej do czasu ukończenia przez dziecko piątego roku życia.
Ważne
Osoby cierpiące na ból gardła wywołany zapaleniem krtani powinni koniecznie udać się do lekarza. Nie należy bagatelizować takich objawów, gdyż może to być oznaką poważnego schorzenia, np. początkowego stadium raka.
