W ludzkim ciele mieści się około 245 kości o różnej wielkości oraz kształcie. Służą one jako rusztowanie dla miękkich części ciała, a także jako punkty zaczepu dla większości mięśni.
Staw to ruchome połączenie kości. Składa się on z panewki oraz główki stawowej. Elementy te pokryte są chrząstką i otoczone przez torebkę stawową, składającą się z warstwy zewnętrznej (włóknistej) i wewnętrznej, wydzielającej maź stawową. Dodatkowo w stawach występują jeszcze elementy pomocnicze, takie jak krążki stawowe, kaletki maziowe, a także więzadła stawowe, które wpływają na zakres ruchów stawu i wzmacniają go.
Podobnie jak w innych narządach, również w kościach i stawach może dojść do uszkodzeń, objawiających się bólem. Kiedy ból występuje w jednej kości lub boli tylko jeden staw, to najczęściej jego powodem jest jakiś uraz bądź obrażenie zewnętrzne. Jeżeli natomiast ból pojawia się w wielu kościach lub bolą stawy w różnych częściach ciała, to albo jest to wynik choroby kości albo innych chorób wewnętrznych.
Bóle kostno-stawowe przyczyny
Do obrażeń zewnętrznych powodujących ból można zaliczyć na przykład stłuczenia, uderzenia i zmiażdżenia, zwichnięcia, skręcenia albo złamania, w wyniku których doszło do uszkodzenia kości lub odżywiających je naczyń krwionośnych i nerwów. Na urazy narażone są szczególnie kości położone w miejscach, bezpośrednio pod powierzchnią skóry, W których nie są one chronione przez mięśnie lub warstwę tkanki tłuszczowej.
Zapalenie kości
Z powodu uderzenia lub stłuczenia łatwo uszkodzić bardzo delikatną błonę okrywającą kości, czyli okostną, co może prowadzić do zapalenia. Zapalenie kości wywołane są jednak przede wszystkim przez otwarte złamania, a także zakażenia bakteryjne.
Wysięk śródstawowy
W przypadku uszkodzenia stawu może powstać wysięk śródstawowy, czyli nagromadzenie się płynu wysiękowego, często ropnego lub z domieszką krwi, w torebce stawowej. Wysięk powoduje rozciągnięcie torebki, obrzęk i ból stawu.
Zapalenie stawów
Zapalenie stawów może mieć przebieg ostry albo przewlekły. Może także obejmować tylko jeden lub więcej stawów równocześnie. Do zapalenia dochodzi wówczas, gdy chrząstka pokrywająca główkę kości i panewkę stawu jest niszczona szybciej niż organizm może ją zregenerować w wyniku ścierania się chrząstki następuje odsłonięcie zakończeń kości, co naraża je na różne urazy. Na pozbawionych w ten sposób ochrony końcach kości tworzy się włóknista tkanka, tak że staw ulega zesztywnieniu. Dochodzi też często do opuchnięcia stawu, powiązanego z silnym bólem.
Przyczyną zapalenia stawów, poza zewnętrznymi uszkodzeniami torebki stawowej, mogą być także ropne ogniska zapalne w innych częściach ciała lub różnego rodzaju zakażenia, m.in. infekcje przenoszone drogą płciową (np. rzeżączka), a także choroby wywołane zaburzeniami przemiany materii czy defektami metabolicznymi, gościec albo choroby reumatyczne.
Artroza
Artroza to choroba zwyrodnieniowa układu kostno-stawowego, która także powoduje silne bóle. Przyczyną choroby jest powstawanie nieprawidłowości anatomicznych w stawie rozwijających się wraz z wiekiem u człowieka. W miarę upływu lat w chrząstkach stawowych zachodzi proces „starzenia sie”, przez co tracą one swoją sprężystość i gładkość. Schorzenie to może tez być spowodowane urazami oraz nadmiernymi obciążeniami stawów, np. wskutek zbyt intensywnego uprawiania sportu.
Choroby kości
W wypadku tych chorób bóle kostne lub stawów wywołane są przez choroby samych kości. Do schorzeń tych należy np. osteoporoza, a także osteomalacja, prowadząca do powstania tzw. miękkiej (nie uwapnionej) kości, a której przyczyną są niedobory lub zaburzenia przemiany materii witaminy D.
Choroby innych narządów
Bóle kości i stawów mogą powstać w wyniku różnego rodzaju chorób narządów wewnętrznych. Jak ścisłe są przy tym te zależności pokazuje przykład zapalenia wsierdzia. Jest to stan zapalny wewnętrznej warstwy mięśniowej pokrywającej zastawki i wnętrze komór serca, wywoływany przez drobnoustroje chorobotwórcze. Obok takich objawów, jak: gorączka, dreszcze, złe samopoczucie i osłabienie, występują także bóle różnych kości i stawów. Podobnie ma się rzecz z chronicznym zapaleniem i marskością wątroby, gdzie, poza objawami charakterystycznymi dla tych schorzeń, pojawiają się także silne bóle stawów. Również przy hiperwitaminozie witaminy A i takich chorobach krwi, jak białaczka albo agranulocytoza występują dokuczliwe bóle stawów. Niektóre zapalenia stawów wynikają także z chorób autoimmunologicznych, np. tocznia rumieniowatego.
Choroby reumatyczne
Nazwa ta obejmuje wiele bardzo różnych chorób aparatu ruchowego. Ponadto wyróżnia się dużo rodzajów zapaleń stawów, a do najpoważniejszych chorób reumatycznych należy reumatoidalne zapalenie stawów. Wszystkie jednak postacie tych chorób mają wspólną cechę: objawiają się silnymi bólami kości, a głównie stawów. Charakterystyczne jest również to, że bóle są szczególnie silne oraz dokuczliwe w godzinach rannych, po wstaniu z łóżka, a potem w ciągu dnia z reguły trochę ustępują.
