Choroby gruczołów łzowych

Narząd łzowy składa się z gruczołu łzowego i dróg łzowych. Gruczoł łzowy umiejscowiony jest w górnej, bocznej części oczodołu, a ujście jego przewodu wyprowadzającego znajduje się w zewnętrznym kąciku oka, w worku spojówkowym. Drogi łzowe mają swoje ujście na brzegach powiek. Poza tym w spojówce oka jest jeszcze kilka mniejszych gruczołów, w których wydzielina zawierająca pewien enzym nawilża rogówkę. W ten sposób oko jest stale oczyszczane i chronione przed ewentualnym zapaleniem. Ruch powieki zapewnia równomierne rozprowadzanie płynu na całej powierzchni oka. Wydzielina odprowadzana jest do nosa przewodem nosowo-łzowym, który ma ujścia w wewnętrznym kąciku oka.

Systemem tym mogą zachwiać najróżniejsze czynniki, które spowodują produkcję zbyt małej lub zbyt dużej ilości cieczy łzowej. Stosunkowo  najczęściej występują zapalenia gruczołów łzowych, raczej rzadko problem łzawienia związany jest z nowotworem.

Objawy choroby gruczołów łzowych

– obrzmienie powieki górnej, bolesne przy zapaleniu, podczas innych chorób przewlekłych nie powoduje bólu

– uczucie tarcia i piasku pod powiekami

– uczucie mokrego oka

Przyczyny choroby gruczołów łzowych

Mniejsza niż normalnie ilość wydzieliny związana bywa z postępującym wiekiem. Ten sam problem mogą wywoływać u kobiet zmiany hormonalne następujące w okresie menopauzy.

Chorobliwe zmniejszanie produkcji łez charakterystyczne jest dla tzw. zespołu Sjogrena. Jest to przewlekła choroba typu reumatycznego, objawiająca się też zmianami w śluzówce oka i jamy ustnej, której bliższe przyczyny nie są znane.

Zwiększenie ilości wydzielanych łez następuje, jak każdy na pewno już sam nieraz to przeżył podczas p0łaczu. Taką samą reakcję wywołuje podrażnienie oka, np. ciałem obcym, krojenie cebuli, zranienie i zadrapanie, silne światło słoneczne lub zimno. Ostry stan zapalny gruczołów łzowych może występować w ramach innych chorób jak nagminne zapalenie przyusznic, szkarlatyna lub grypa.

Bezbolesne ale długotrwałe obrzmienie gruczołów świadczy o chorobie chronicznej, np. o gruźlicy, syfilisie lub chorobie węzłów chłonnych i komórek krwi.

Leczenie choroby gruczołów łzowych

Mniejszą niż normalni e ilość wydzieliny łzowej uzupełnia się stosuje krople lub maść. Ten tzw. film należy aplikować kilka razy dziennie do worka spojówkowego; kolejne mrugnięcia powieką rozprowadzają lekarstwo równomiernie na spojówce i pacjent nie odczuwa już podrażnienia i pozbywa się uczucia obecności ciała obcego.

Ilość wydzieliny ustala się na podstawie próby Schirmersa. W worku spojówkowym umieszczone zostaj ą specjalne testery, których stopień nawilżenia mierzony jest po upływie określonego czasu. Nadmierna ilość wydzieliny wskazuje zazwyczaj na podrażnienie oka przez ciało obce, które należy usunąć. Zapalenie gruczołów łzowych leczy się okładami z substancji dezynfekujących i aplikowaniem do worka spojówkowego maści z antybiotykiem.

Co można zrobić samemu?

Oczy są niezwykle wrażliwym organem. Dlatego w żadnym wypadku nie należy podejmować samodzielnych prób uporania się z problemem.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Jeśli na oku pojawi się obrzęk o charakterze zapalnym, należy zgłosić się do lekarza, niezależnie od tego, czy oko będzie bolało czy nie.

Przebieg choroby gruczołów łzowych

Chroniczne choroby, powodujące zmniejszenie ilości wydzieliny łzowej i bezbolesne obrzmienia trwają bardzo długo i są uciążliwe. Samo tylko zapalenie gruczołów łzowych, prawidłowo leczone zaraz po wystąpieniu objawów ustępuje dość szybko.

Czy choroby gruczołów łzowych są niebezpieczne?

Zaniedbanie zapalenia gruczołów łzowych mogą spowodować zakażenie rogówki i takie jej uszkodzenie, e może nastąpić uszkodzenie wzroku. Nowotwory złośliwe i nieoperacyjne mogą również naciekać na inne części oka, doprowadzając do ich uszkodzenia.