Ból jest to subiektywne przykre, ale też negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne. Do jego powstawania dochodzi w wyniku działania bodźców, które uszkadzają tkanki lub też mogą zagrozić ich uszkodzeniem. To, jak dana osoba odczuwa ból, zależy od jej indywidualnych predyspozycji. Jak wygląda leczenie farmakologiczne bólu ostrego?
Objawy bólu ostrego
Jeśli chodzi o klasyfikację bólu, to opiera się ona o dwa kryteria. Pierwsze z nich stanowi klasyfikacja oparta na patomechanizmie powstania bólu. Natomiast drugie kryterium związane jest z czasem jego trwania. Bólem ostrym[1] określa się ból, który trwa nie dłużej niż trzy miesiące.
Do objawów takiego bólu zalicza się nieprzyjemne sensoryczne oraz emocjonalne doświadczenie, które ma związek z rzeczywistym albo z potencjalnym uszkodzeniem tkanek. To oznacza, że ból ostry można odczuwać na poziomie czucia sensorycznego oraz emocjonalnego. Jeśli ból trwa dłużej niż trzy miesiące, to wtedy mówi się już o bólu przewlekłym. Nie można bagatelizować ani bólu ostrego, ani bólu przewlekłego i dlatego warto rozpocząć odpowiednie leczenie.
Ból ostry i jego wpływ na codzienne funkcjonowanie
Ostry ból ma negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjenta, a także na jego kondycję, stan psychiczny i możliwość wykonywania różnych czynności. Ma także wpływ na funkcjonowanie oraz objawy ze strony innych narządów, np. może pojawić się tachykardia. Różne choroby, a przeważnie schorzenia reumatyczne bardzo często wiążą się z występowaniem bólu ostrego.
Leczenie farmakologiczne bólu ostrego
Z bólem ostrym można walczyć metodami farmakologicznymi. W związku z tym w takiej terapii powszechne stało się stosowanie tzw. drabiny analgetycznej[2]. Jest to drabina, która pokazuje, które leki oraz z jakiej grupy można najpierw zastosować w leczeniu, a następnie zwraca uwagę, po jakie leki albo ich połączenia można sięgnąć na kolejnym etapie, gdy wcześniej zastosowane leczenie okaże się nieskuteczne albo niewystarczające.
Drabina ta ma trzy poziomy, czyli trzy stopnie intensywności leczenia:
- I stopień – podawane są leki przeciwbólowe nieopioidowe, a do tego ewentualnie lek wspomagający, np. antydepresyjny,
- II stopień – można zacząć podawać słaby lek przeciwbólowy z grupy opioidów i tutaj ewentualnie można dołączyć lek przeciwbólowy nieopioidowy i/lub lek wspomagający,
- III stopień – podawany jest silny lek przeciwbólowy z grupy opioidów, a do tego można dołączyć ewentualnie leki, które są stosowane na poziomie pierwszym oraz drugim tej drabiny.
Leczenie bólu ostrego powinien ustawić lekarz prowadzący, a pacjent w takim leczeniu nie może wprowadzać swoich modyfikacji. Pomocne są leki przeciwbólowe z grupy NLPZ, które dostępne są w aptece bez recepty. Zmniejszają one nie tylko ból, ale i stan zapalny. Przykładem NLPZ, który dostępny teraz jest bez recepty w dawce, w jakiej był na receptę – jest deksketoprofen. Zaczyna działać szybko i można go stosować w przypadku ostrego bólu na pusty żołądek. Zwykle jednak niesteroidowe leki przeciwbólowe powinno się stosować podczas lub po posiłku popijając dużą ilością wody.
Każdy człowiek jest inny i inaczej może ten sam lek działać na danego pacjenta. Dlatego należy zapoznać się zawsze z ulotka przylekową, wskazaniami, przeciwskazaniami, dawkowaniem, a najlepiej poradzić się lekarza lub farmaceuty, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany może zagrażać zdrowiu.
Referencje:
Leppert W., Wordliczek J., Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych na nowotwory z bólem [w:] Via Medica, 2018, 12, 1, s. 46-55.
Malec-Milewska M., Leczenie bólu u chorych w wieku podeszłym [w:] Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 7, 2015, s. 489-496.
[1] M. Malec-Milewska, Leczenie bólu u chorych w wieku podeszłym [w:] Postępy Nauk Medycznych, t. XXVIII, nr 7, 2015, s. 489-496.
[2] W. Leppert, J. Wordliczek, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych na nowotwory z bólem [w:] Via Medica, 2018, 12, 1, s. 46-55.
