Gorączka reumatyczna jest powikłaniem bakteryjnej infekcji paciorkowcowej górnych dróg oddechowych. Choroba ta ma wiele postaci klinicznych, gdyż może uszkadzać jednocześnie wiele organów. Do głównych objawów należy wędrujące zapalenie stawów (polyarthritis), uszkodzenie centralnego układu nerwowego, objawiające się pląsawicą (chorea minor), a także zapalenie serca (carditis pericaditis). Na chorobę tę najczęściej zapadają dzieci oraz młodzież w wieku szkolnym. Natomiast u osób dorosłych gorączka reumatyczna występuje rzadko.
Przyczyny gorączki reumatycznej
Wystąpienie choroby poprzedzone jest zakażeniem paciorkowcem grupy A. Niejasna jest przyczyna pojawienia się objawów gorączki reumatycznej. Jednak wykazano, że pewne znaczenie może mieć niedożywienie, złe warunki higieniczne w nadmiernie zagęszczonych mieszkaniach, gdyż choroba ta występuje przede wszystkim w krajach o niskich dochodach ludności.
Objawy gorączki reumatycznej
– gorączka,
– guzki podskórne,
– wysypka,
– zapalenie stawów (bóle kolan, zaczerwienienie, nadmierne ocieplenie i obrzęk),
– pląsawica (nagłe, bezcelowe ruchy i grymasy twarzy),
– zapalenie serca (bóle w klatce piersiowej i niewydolność serca)
Leczenie gorączki reumatycznej
Podstawą leczenia gorączki reumatycznej jest ograniczenie wysiłków fizycznych poprzez leżenie w łóżku. Podawanie konkretnych leków zależy od postaci klinicznej oraz występujących objawów. W przypadku łagodnego zapalenia stawów wystarczająca jest na przykład kodeina lub inne środki przeciwbólowe.
Ostre zapalenie mięśnia sercowego próbuje się stłumić salicylanami (np. aspiryną). W ciężkich przypadkach, szczególnie przy pojawieniu się niewydolności serca, konieczne jest podanie kortykosterydów.
W przypadku pojawienia się pląsawicy, żaden lek nie daje trwałej poprawy. Bardzo gwałtowne ruchy można wyciszyć za pomocą barbituranów lub leków uspokajających. Ogniska infekcji bakteryjnej usuwa się przez zastosowanie antybiotyków (penicyliny).
Co można zrobić samemu?
Wystąpieniu gorączki reumatycznej można zapobiec przez odpowiednie leczenie zakażeń paciorkowcowych.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Ponieważ gorączka reumatyczna jest powikłaniem ostrej infekcji bakteryjnej górnych dróg oddechowych, najczęściej pacjent już wcześniej zgłosił się do lekarza po poradę. Ponowna wizyta u lekarza konieczna jest tylko wtedy, gdy nagle ponownie wystąpi gorączka lub pojawią się bóle stawów.
Jak postąpi lekarz?
U osób dorosłych postawienie prawidłowej diagnozy jest bardzo trudne, ponieważ choroba w tej grupie wiekowej pojawia się bardzo rzadko, a jej przebieg jest nietypowy. Wystąpienie dwóch większych objawów Jonesa lub jednego większego i dwóch mniejszych wskazuje z dużym prawdopodobieństwem na gorączkę reumatyczną.
Kryteria Jonesa:
Objawy większe: zapalenie serca, zapalenie dużych stawów, pląsawica, rumień brzeżny, guzki występujące w tkance podskórnej.
Objawy mniejsze: gorączka, bóle stawów, podwyższone OB, infekcja paciorkowcowa, przebyty napad gorączki reumatycznej lub występowanie nabytej wady zastawkowej serca.
Przebieg choroby:
Po mniej więcej 1-3 tygodniach po ostrej infekcji streptokokowej pojawiają się pierwsze objawy – przeważnie gorączka oraz bóle stawów. Najczęściej zajęte są stawy łokciowe, kolanowe, kostki lub nadgarstki. Po zastosowaniu leczenia gorączka i bóle stawowe ustępują nie powodując żadnych następstw.
Jeżeli powikłaniem infekcji wywołanej przez paciorkowce jest pląsawica, objawy pojawiają się znacznie później. Okres ten może trwać nawet do 6 miesięcy. Przebieg choroby jest zróżnicowany. Często rozwija się ona powoli i trwa od 3 do 8 miesięcy. Mija nie pozostawiając żadnych uszkodzeń.
Trwałe następstwa występują w organizmie w przypadku, gdy gorączka reumatyczna spowoduje zapalenie serca. Najczęstszym powikłaniem są wtedy nabyte wady zastawek serca.
