Gruźlica płuc, zwana również dawniej suchotami lub tuberkulozą, stanowi najczęstszą postać gruźlicy. Gruźlica jest choroba zakaźną, najczęściej wywołaną przez prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis), które w 1882r. wykrył niemiecki bakteriolog Robert Koch (1843-1910). Dlatego bakterie te powszechnie określa się jego nazwiskiem (prątki Kocha). Z czasem stwierdzono, iż przyczyną choroby mogą być także inne drobnoustroje, chociaż głównie wywołują ją prątki gruźlicy.
Gruźlica płuc przyczyny
Prątki gruźlicy rozsiewają się drogą kropelkową. Zarazić się można od chorych prątkujących, którzy wykasłują prątki ze swoich dróg oddechowych. Prątki wraz z powietrzem oddechowym przedostają się do oskrzeli i płuc, gdzie po upływie kilku tygodni wywołują odczyn zapalny. W miejscu tym powstaje ognisko chorobowe zwane ogniskiem pierwotnym. Bardzo często prątki atakują również węzły chłonne wnęki płuc, które obrzmiewają.
Ognisko pierwotne i obrzęk węzłów chłonnych określa się mianem zespołu pierwotnego, a tę fazę choroby-gruźlicą pierwotną. Gruźlica pierwotna najczęściej ogóle nie zostaje zauważona przez chorego. Przeważnie przebiega bezobjawowo, bardzo rzadko pojawiają się oznaki przypominające dolegliwości wywołane przez grypę – podwyższona temperatura ciała i złe samopoczucie. Organizm sam aktywnie zwalcza chorobę, a zmiany związane z zespołem pierwotnym ustępują samoistnie po kilku tygodniach.
Niekiedy jednak w takich zaleczonych ogniskach pozostają żywe bakterie, które mogą przetrwać w formie utajonej nawet kilkadziesiąt lat. Jeśli w tym czasie dojdzie do innego schorzenia atakującego płuca lub zmniejszającego ogólną odporność organizmu, prątki mogą się uaktywnić. Wydostają się wówczas z ogniska pierwotnego i rozsiewają się w calych płucach wyrządzając duże szkody. Stan taki określa się mianem gruźlicy wtórnej. Bardzo często jest ona inicjowana przez powtórne zakażenie prątkami gruźlicy.
Gruźlica płuc objawy
Gruźlica pierwotna:
– Niewielka gorączka
– Złe samopoczucie
Gruźlica wtórna:
– Trudności z oddychaniem
– Krwioplucie, krwotoki z dróg oddechowych
Gruźlica płuc leczenie
Gruźlicę płuc leczy się za pomocą leków zwanych tuberkulostatykami. Są to substancje hamujące rozwój prątków gruźlicy. Z reguły nie wywołują one żadnych niepożądanych skutków ubocznych, a pacjent dobrze znosi leczenie. Leki przeciwgruźlicze przyjmuje się najczęściej w postaci tabletek. Leczenie farmakologiczne trwa zazwyczaj dwa lata. Początkowo niezbędne bywają pobyty w szpitalu. W pierwszym okresie leczenia pacjent przyjmuje trzy lub cztery różne środki naraz, co zapobiega uodpornieniu się prątków na któryś z nich. Od około czwartego miesiąca wystarczą już dwa leki, a po siódmym miesiącu leczenia podaje się już tylko jeden. Na skuteczność kuracji znacznie wpływa regularne przyjmowanie przepisanych leków i stosowanie się do zaleceń lekarza.
WAŻNE
By uniknąć zarażania innych osób, trzeba zachować szczególna ostrożność. Należy:
– Unikać pocałunków
– Podczas rozmowy nie zbliżać się do rozmówcy
– Kaszląc i kichając zasłaniać usta chusteczką
– Starannie dezynfekować przedmioty ogólnego użytku, które miały kontakt z jamą ustną (np. sztućce).
Co można zrobić samemu?
W początkowym okresie leczenia należy zadbać o odpowiedni odpoczynek, unikać wysiłku i stresu oraz zrezygnować z używek, zwłaszcza alkoholu i papierosów.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Wizyta u lekarza wskazana jest przede wszystkim po zauważeniu domieszki krwi w plwocinie, a także w przypadku pojawienia się jakichkolwiek trudności z oddychaniem.
Jak postąpi lekarz?
Gruźlicę rozpoznaje się na podstawie zmian w obrazie rentgenowskim płuc oraz stwierdzenia obecności prątków. Lekarz zleci więc wykonanie prześwietlenia klatki piersiowej. Ponadto pobierze do badania próbkę plwociny lub wykona biopsję płuca. Pobrane próbki przekaże do laboratorium, gdzie zostaną zbadane pod mikroskopem. Niekiedy zakłada się hodowlę prątków z próbki lub zaraża nimi zwierzęta laboratoryjne. Innym sposobem potwierdzenia obecności prątków w organizmie jest wykonanie próby tuberkulinowej-wstrzykuje się podskórnie niewielka ilość płynu zarażonego prątkami i obserwuje reakcję skórną.
Przebieg gruźlicy płuc
Gruźlica pierwotna zazwyczaj nie powoduje poważniejszych uszkodzeń. W płucach mogą jednak powstać liczne ogniska gruźlicze, które z czasem ulegają rozpadowi pozostawiając puste w środku torbiele. Jeśli powstające ognisko przerwie naczynie krwionośne, to może do krwotoku wewnętrznego, a niekiedy nawet do krwawienia zewnętrznego. Ogniska zlokalizowane w pobliżu opłucnej mogą spowodować w niej zmiany zapalne. Nieleczona choroba z czasem atakuje inne narządy i prowadzi do zgonu.
