Kiedy nieinwazyjne metody leczenia oraz farmakologia nie przynoszą rezultatów często zabieg chirurgiczny jest jedynym wyjściem. Operacja to zawsze duże obciążenie dla organizmu, bez względu na to czy dotyczy narządów ruchu czy organów wewnętrznych. Przerwanie ciągłości tkanek, ingerencja w organy, mięśnie czy kości oraz narkoza powodują, że organizm potrzebuje wspomaganej regeneracji. Po każdym takim zabiegu kluczowa staje się odpowiednio poprowadzona rehabilitacja i rekonwalescencja. Rehabilitacja pooperacyjna to proces fizjoterapeutyczny, który ma za zadanie doprowadzić pacjenta do aktywności fizycznej w sposób szybki, skuteczny, ale przede wszystkim bezpieczny i zgodny z jego własnym tempem.
W jakim celu prowadzi się rehabilitację pooperacyjną?
Każda (nawet pozornie niewielka) ingerencja chirurgiczna, zwłaszcza ta w obrębie narządu ruchu wiąże się z szeregiem zmian i procesów, które wymagają profesjonalnego podejścia fizjoterapeutycznego. Dzięki rehabilitacji zmniejszają się dolegliwości bólowe, obrzęki oraz stany zapalne. Minimalizuje się ryzyko powstania niebezpiecznych zakrzepów oraz zapobiega się zanikom mięśni. Dobrze dobrana rehabilitacja pozwala również przyspieszyć zrost tkanek, zwiększenie tzw. czucia głębokiego oraz wzmocnić i ustabilizować mięśnie i stawy. W kwestiach estetyki rehabilitacja zapobiega przerostowi blizn oraz sprzyja gojeniu się rany pooperacyjnej.
Jak wygląda rehabilitacja po operacji?
Rehabilitacja pooperacyjna zawsze dostosowana jest do rodzaju wykonanego zabiegu, wielkości pola operacyjnego, wieku, wagi oraz ogólnego stanu pacjenta i towarzyszących mu chorób. Najczęściej jednak rozpoczyna się ona w pierwszej dobie po zabiegu. Ćwiczenia rehabilitacyjne spełniają cztery podstawowe funkcje:
• Przeciwbólowe
• Przeciwzakrzepowe oraz przeciwobrzękowe
• Wspomagające pracę układu oddechowego i krążenia
• Wspomagające prawidłową pracę mięśni, stawów, więzadeł
Rehabilitacja przeciwbólowa to szereg ćwiczeń manualnych (w postaci ucisku czy masażu) oraz czynności z zakresu fizykoterapii i kinezyterapii. Aby zapobiec zakrzepom i obrzękom stosuje się m.in. drenaż limfatyczny oraz nowoczesne techniki z zakresu kompresjoterapii połączone z zabiegami fizykalnymi. Niezwykle istotnym elementem w trakcie rehabilitacji pooperacyjnej jest nauka prawidłowego toru oddychania i mobilizacja klatki piersiowej, co bezpośrednio przekłada się na wczesną pionizację pacjenta. Etapem zasadniczym rehabilitacji jest zestaw różnorodnych ćwiczeń mających na celu poprawę oraz wzmocnienie pracy mięśni, stawów, więzadeł i innych struktur uszkodzonych w trakcie zabiegu. Etap ten poza manualnymi zdolnościami fizjoterapeuty uzupełniony najczęściej zostaje o różne, nowoczesne urządzenia medyczne. Ponadto w trakcie rehabilitacji pooperacyjnej fizjoterapeuta mobilizuje również bliznę (np. poprzez zabieg laseroterapii) oraz stosuje i uczy technik sprzyjających gojeniu się rany, a także pokazuje zasady treningu funkcjonalnego, który uczy poprawnych wzorców ruchowych.
Ile trwa rehabilitacja po operacji?
Okres rehabilitacji to niezwykle indywidualna kwestia, która zależy od wielu czynników. Nawet dla jednego, określonego zabiegu nie ma jednego okresu rekonwalescencji. Dobierając zestawy ćwiczeń rehabilitacyjnych i czas ich trwania trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim:
• Wiek i wagę pacjenta oraz jego ogólny stan zdrowia i przyjmowane leki
• Rodzaj wykonanego zabiegu oraz wielkość pola operacyjnego
• Samopoczucie po operacji (każdy pacjent ma inny próg bólu, a co za tym idzie inna jest gotowość do rehabilitacji.
• Stan zdrowia i kondycję fizyczną pacjenta sprzed zabiegu (osoby aktywnie uprawiające sport, z dobrą wydolnością szybciej się regenerują, u osób prowadzących siedzący tryb życia czy osób otyłych rehabilitacja potrwa znacząco dłużej).
Przy drobniejszych zabiegach (np. zespole cieśni nadgarstka rehabilitacja może potrwać kilka tygodni, przy skomplikowanych operacjach związanych ze złamaniami, uszkodzeniami kręgosłupa – nawet kilka miesięcy).
Ile kosztuje rehabilitacja po operacji?
Koszt rehabilitacji uzależniony jest od rodzaju przeprowadzanych ćwiczeń, czasu ich trwania i czasookresu całej rekonwalescencji. Jeśli pacjent decyduje się na rehabilitację pooperacyjną w ramach prywatnej opieki medycznej musi liczyć się z wydatkiem rzędu od 100zł do nawet 500zł za jeden zabieg.
Dobra wiadomość jest jednak taka, że większość ćwiczeń z zakresu rehabilitacji pooperacyjnej można wykonać w ramach publicznej służby zdrowia. Pewnym mankamentem może być jednak fakt, że termin oczekiwania na rehabilitację bywa mocno wydłużony w obszarze publicznej opieki zdrowotnej, co również może mieć negatywne konsekwencje w całym procesie rekonwalescencji. Tutaj bardzo liczy się czas i rozpoczęcie ćwiczeń zbyt późno może utrudnić powrót do pełnej sprawności.
Rehabilitacja pooperacyjna jest niezwykle istotnym elementem w całym procesie leczenia i powrotu do zdrowia. Odpowiednio poprowadzona pod czujnym okiem wykwalifikowanego i kompetentnego fizjoterapeuty pozwala szybko i bezpiecznie wrócić do sprawności fizycznej i codziennej aktywności oraz szybko łagodzi dolegliwości bólowe, związane z samym zabiegiem. Rehabilitacja konieczna jest po każdym zabiegu, zwłaszcza w obrębie narządu ruchu. Praktyka pokazuje, że osoby prowadzące zdrowy tryb życia i regularnie uprawiające jakiś sport są nie tylko mniej narażone na kontuzje czy złamania, ale przede wszystkim ich mięśnie, stawy, więzadła szybciej się regenerują i takie osoby szybciej wracają do pełnej sprawności.
Partnerem artykułu jest R-cito, gabinet rehabilitacji i fizjoterapii.
