Choroby prostaty są jednymi z najczęściej dotykających mężczyzn dolegliwościami. Wynikają m.in. z wieku i rodzinnych skłonności. Nie bez znaczenia jednak są także uwarunkowania zewnętrzne, na które ma się wpływ. Są to tzw. czynniki ryzyka. Współudział ich z występowaniem genetycznych predyspozycji może znacząco zwiększać ryzyko chorób prostaty.
Otyłość
Otyłość wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wielu chorób. Wynika to m.in. ze zmian metabolizmu i poziomu hormonów, towarzyszących obecności nadmiarowych kilogramów. Okazuje się, że otyłość może także zwiększać ryzyko chorób prostaty, głównie nowotworów. Objętość gruczołu krokowego jest większa przy wyższej ilości tkanki tłuszczowej. W jednym z badań ryzyko powiększenia prostaty było 3-krotnie wyższe u mężczyzn mających BMI powyżej 35 kg/m2 w porównaniu z osobami o prawidłowym BMI. W kolejnym zbadano 16 000 usuniętych gruczołów krokowych z powodu raka. Wykazano w tym badaniu, że wzrost BMI o 1 kg/m2 był związany ze wzrostem masy prostaty o 0,45g. Otyłość ma także wpływ na łagodny rozrost prostaty. W jednym z badań obwód talii przekraczający 109 cm był związany z 39% wzrostem ryzyka konieczności operacyjnego leczenia łagodnego rozrostu stercza, w porównaniu do mężczyzn z obwodem talii poniżej 89 cm[1].
Dieta
Dieta wpływa na stan ogólny organizmu i jego funkcjonowanie. Błędy dietetyczne mogą odbijać się na zdrowiu wielu organów, w tym prostaty. Do czynników ryzyka chorób gruczołu krokowego należy zaliczyć produkty żywnościowe takie jak:
- czerwone mięso,
- słodycze,
- fast-foody,
- pokarmy mocno przetworzone.
Wywołują one zmiany hormonalne (głównie chodzi tutaj o poziom testosteronu) i są bogatym źródłem wolnych rodników, których nadmiar szkodzi organizmowi. Zawierają także tłuszcze utwardzone i różne konserwanty. Przy ich przyjmowaniu zaleca się zachowanie umiaru. Wskazane jest natomiast spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, gdyż są bogatymi źródłami witamin, minerałów i przeciwutleniaczy, które neutralizują wolne rodniki. Warzywa, zwłaszcza pomidory są bogatym źródłem substancji o nazwie likopen. Jest to związek chemiczny o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. W różnych badaniach wykazano, że zmniejsza on ryzyko zachorowania na raka prostaty. W łagodnym przeroście prostaty pomocne mogą być także naturalne preparaty na bazie palmy sabałowej[2].
Narażenie na chemikalia
We współczesnym świecie narażenie na różne szkodliwe substancje chemiczne ma praktycznie każda osoba. Są one obecne w otaczającym środowisku czy w miejscach wypoczynku. Niektóre osoby mają także narażenie na chemikalia w miejscu pracy. Mogą one wywierać negatywny wpływ na organizm, w tym na prostatę. Przewlekły kontakt z niektórymi z nich zwiększa ryzyko chorób gruczołu krokowego. W związku z tym wskazane jest w miarę możliwości unikać z nimi kontaktu. Nie przebywać w miejscach mocno zanieczyszczonych, nie wychodzić w okresach gorszej jakości powietrza. W pracy stosować niezbędne środki ochronne i skracać czas kontaktu z chemikaliami do minimum[3].
Rekomendacje:
Maciejewska-Cebulak M. Wpływ nadwagi i otyłości na powstawanie nowotworów, Forum Medycyny Rodzinnej, 2017.
Matsushita M, Fujita K, Nonomura N., Influence of Diet and Nutrition on Prostate Cancer, Int J Mol Sci, 2020.
Poletajew S., Otyłość a łagodny rozrost stercza. Przegląd Urologiczny, 2014.
[1]M. Maciejewska-Cebulak, Wpływ nadwagi i otyłości na powstawanie nowotworów, Forum Medycyny Rodzinnej, 11(2), 2017, s. 73–79.
[2] M. Matsushita, K. Fujita, N. Nonomura, Influence of Diet and Nutrition on Prostate Cancer. Int J Mol Sci, 21(4), 2020, s. 1447.
[3] S. Poletajew, Otyłość a łagodny rozrost stercza. Przegląd Urologiczny, 1(83), 2014, s. 29.
