Kłykciną, albo brodawką nazywa się ostro odgraniczony, okrągły lub owalny twór naskórkowy wywołany wirusem brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus – HPV). Brodawki mogą pojawić się w każdym wieku i niemal w każdym zakamarku ciała i mają postać niewielkich, różnego kształtu zgrubień i wypukłości. Brodawki są formą łagodnych nowotworów, ale nieostrożne obchodzenie się z nimi może spowodować, że przybiorą postać złośliwą.
Brodawka zbudowana jest ze zrogowaciałej tkanki skórnej, w dotyku może być miękka, lub lekko stwardniała. W zależności od wyglądu, okoliczności powstania oraz umiejscowienia, można wyróżnić kilka ich typów.
Brodawka zwykła
Ze względu na wygląd nazywane są także brodawkami kolczystymi lub kurzajkami. Są to twarde, półkoliste twory (białe, różowe lub koloru skóry, o wyniosłej szorstkiej powierzchni), osiągające rozmiary ziarna fasoli, występujące najczęściej na dłoniach. Zazwyczaj pojawiają się nagle i równie szybko znikają.
Brodawka podeszwowa
Są to stwardnienia warstwy rogowej podeszwy stóp. Brodawki te są ogromnie bolesne, głównie ze względu na swoje umiejscowienie. Wnikają głęboko w skórę, powodując stany zapalne. Wyglądem przypominają nagniotek.
Kłykciny kończyste
Kłykciny powstają zazwyczaj w okolicy narządów płciowych i odbytu. Są to dosyć duże, kalafiorowate narośla, wyrastające mocno ponad powierzchnię skóry.
Brodawki uszypułowate
Tzw. kłykciny uszypułowate lub nitkowate powstają głównie na twarzy u osób w starszym wieku.
Mięczak zakaźny
Są to narośla z wyraźnym zagłębieniem pośrodku, z którego przy ucisku wydobywa się kaszowata treść. Występują głównie u dzieci.
Przyczyny powstawania brodawek
Wszystkie typy brodawek powstają w wyniku infekcji wirusowej, której nie można zwalczyć ani antybiotykami, ani innymi środkami. Zakażenie wirusem następuje przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną i jest ułatwione przy drobnych skaleczeniach. Niestety nie ma właściwie żadnych możliwości ochrony przed infekcją. Niektórzy będąc nosicielami wirusa określonego typu brodawek nie wykazują żadnych widocznych tego objawów.
Nie jest do końca jasne, jakie czynniki muszą zaistnieć i współgrać, aby doszło do powstania brodawek. Jednym ze źródeł są z pewnością zmiany w układzie odpornościowym organizmu, który nie radzi sobie z infekcją. Przyczyną zmian mogą być np. zaburzenia natury psychosomatycznej. W tym również tkwi źródło sukcesów w leczeniu brodawek technikami relaksacyjnymi oraz poprzez stosowanie alternatywnych metod wzmacniających układ odpornościowy, a także właściwe odżywianie.
Objawy występujące przy brodawkach, kłykcinach
– Brodawka zwykła: niewielkie, ostre stwardnienia na dłoniach
– Brodawka starcza: okrągła, brązowa, bruzdowata i spłaszczona narośl
– Brodawka młodzieńcza: niewielkie, spłaszczone stwardnienie, występujące najczęściej w grupach
– Brodawka podeszwowa: bolesne zgrubienie na podeszwie stopy
– Kłykciny: kalafiorowate narośla pojawiające się zazwyczaj w okolicach genitalii.
Usuwanie brodawek
Brodawkę może usunąć tylko doświadczony lekarz. Niefachowo wykonany zabieg może spowodować krwawienie i wysiew brodawek na inne części ciała, a w najgorszym wypadku wywoła raka skóry. W wielu przypadkach brodawki znikają samoistnie.
Leczenie brodawek i kłykcin
Małych kłykcin, inaczej nazywanych brodawkami lub kurzajkami, nie trzeba leczyć. Jeżeli jednak ich umiejscowienie wywołuje ból, leczenie jest nieuniknione. Należy również starać się je usunąć w przypadku, gdy powodują one defekt kosmetyczny, gdyż mogą się stać przyczyną urazów psychicznych.
Co można zrobić samemu?
Samodzielne leczenie kurzajek najczęściej nie jest skuteczne.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Kurzajki ogólnie są niegroźne i w związku z tym leczenie najczęściej nie jest konieczne. Do lekarza należy jednak zgłosić się, gdy w krótkim czasie pojaw się duża ilość brodawek, powstanie stan zapalny lub gdy kurzajki zaczną szybko się powiększać. Może to być objaw poważnych chorób.
Jak postąpi lekarz?
Skuteczne usuwanie kurzajek przy pomocy operacji, naświetlania, przyżegania lub zamrażania znajduje się wyłącznie w gestii lekarza. Zajmują się tym przede wszystkim dermatolodzy.
Usuwanie chirurgiczne
Metoda ta najczęściej jest stosowana w przypadku małych, pojedynczych, uporczywie nawracających kurzajek. Leczenie to, jak każdy zabieg chirurgiczny, ma tę wadę, że pozostawia blizny. Ponieważ u ponad jednej trzeciej pacjentów kurzajki nawracają lub powstają nowe, metoda ta powinna być stosowana tylko w wyjątkowych przypadkach.
Sam zabieg jest bardzo łatwy i przeprowadza się go najczęściej w znieczuleniu miejscowym. Brodawka jest usuwana przy pomocy elektrycznej pętli lub poprzez wyłyżeczkowanie. Czasami lekarz do zabiegu używa pęsety i małych, ostrych nożyczek, rzadziej skalpela.
Usunięcie brodawki przy pomocy pętli elektrycznej ma tę zaletę, że naczynka krwionośne są natychmiast zamykane i wirus nie może się dostać do krwi krążącej w organizmie. Tę zaletę posiada również leczenie przy pomocy lasera.
Bezpośrednio po zabiegu chirurgicznym można udać się do domu. Jednakże po kilku dniach należy zgłosić się do lekarza w celu oceny skuteczności leczenia.
Przyżeganie
Jest to chemiczna metoda usuwania brodawek. Polega ona na posmarowaniu kurzajki żrącą substancją, najczęściej jest to kwas octowy lub kwas trójchlorooctowy.
Lekarz nanosi substancję na kurzajkę przy pomocy wacika. Musi to wykonać bardzo uważnie, aby żrącą substancją nie uszkodzić otaczających, zdrowych fragmentów skóry.
Aby zapobiec powstawaniu blizn otoczenie brodawki smaruje się wazeliną lub maścią cynkową. W niektórych przypadkach zabieg musi być powtarzany kilka razy zanim brodawka zniknie. Wysycha ona, a następnie odpada. Zamiast płynnych roztworów można stosować również pasty oraz sztyfry, które zawierają żrącą substancję. Często używane są plastry zawierające kwas salicylowy.
Zmrażanie
Przy tym zabiegu używany jest roztwór substancji, która bardzo szybko wyparowuje z powierzchni skóry i w ten sposób ochładza skórę do bardzo niskiej temperatury. Najczęściej stosuje się eter lub chlorek eteru. Czasami używany jest też płynny azot, który osiąga temperaturę do minus 210 stopni Celsjusza. Roztwór jest nanoszony na kurzajkę przy pomocy specjalnego rozpylacza. Ze skóry wyparowuje bardzo szybko wytwarzając bąbelki, które przypominają gotującą wodę. W ten sposób brodawki zostają zamrożone na tyle głęboko, że ich tkanka obumiera.
Napromenianie
Napromienianie kurzajek, przy pomocy na przykład promieni rentgenowskich, ultrafioletowych lub mikrofali nie we wszystkich przypadkach jest skuteczne. Dlatego też metoda ta używana jest, gdy innych sposobów z różnych powodów nie można zastosować. Leczenie to jest praktykowane tak rzadko również dlatego, że opisywano przypadki powstawania zmian nowotworowych po napromienianiu.
Przebieg choroby
Bez uchwytnych przyczyn komórki naskórka zaczynają się rozrastać i formować na kształt brodawki. Niektóre kurzajki po pewnym czasie same znikają. Zdarza się to często np. gdy dzieci wchodzą w okres dojrzewania. Opisywano również przypadki zniknięcia brodawek pod wpływem sugestii.
Czy brodawki są niebezpieczne?
Najczęściej brodawki nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia pacjenta. Są one jednak zakaźne. W przypadku, gdy są często drapane lub sączy się z nich wydzielina szybko zakażane są inne fragmenty skóry i tworzą się nowe brodawki. Bardzo rzadko zdarza się, aby przekształcały się one w nowotwory.
Metody domowe
Metody domowe, które pomagają w leczeniu brodawek, muszą być na ogół stosowane przez wiele tygodni a nawet miesięcy. Np. maść nagietkowa powinna być nakładana kilka razy dziennie. Pomocne mogą być również wyciągi z tui i esencja z arniki górskiej (sok z glistnika jaskółczego ziela ma właściwości żrące i powinien być stosowany pod nadzorem lekarza).
