Koklusz to ostra bakteryjna choroba zakaźna, na która zapadają głównie dzieci. Typowym jej objawem są ciężkie, spazmatyczne napady kaszlu. Noworodki nie posiadają jeszcze przeciwciał przeciwko kokluszowi. Ponieważ właśnie w tym wieku choroba ta może prowadzić do poważnych komplikacji, niemowlę które mimo szczepień zachorowało na koklusz musi bezwzględnie pozostawać pod opieką lekarską. Osoba, która przebyła koklusz, nabywa odporności na całe życie.
Jakie są przyczyny kokluszu?
Czynnikiem chorobotwórczym jest bakteria Bordetella pertussis, która pasożytuje na błonach śluzowych narządu oddechowego, powodując zapalenie nieżytowe. Przenoszenie odbywa się najczęściej drogą kropelkową. Z powodu wysokiej zaraźliwości do zachorowania dochodzi zwykle już przy pierwszym kontakcie z czynnikiem chorobotwórczym.
Objawy kokluszu (krztuśca)
– Podwyższona temperatura.
W 1 i 2 tygodniu:
– Niecharakterystyczny kaszel i zapalenie błony śluzowej.
W 3 i 4 tygodniu:
– Typowy przerywany napadowy kaszel z dusznościami i utrudnionym oddechem, często kończący się wymiotami.
– Obrzęk twarzy.
– Często uszkodzenie błony śluzowej i naderwanie więzadełka języka.

Jak leczy się koklusz?
Jeżeli u zarażonego dziecka nie wystąpiła gorączka, nie powinno ono pozostawać w łóżku, lecz przebywać na świeżym powietrzu. Z uwagi na niebezpieczeństwo zarażania należy jednak unikać ogólnie dostępnych placów zabaw.
Co można zrobić samemu?
Leczenie dziecka chorego na koklusz wymaga wiele cierpliwości i wsparcia, ponieważ choroba ta ciągnie się często tygodniami i stanowi dla niego silne obciążenie psychiczne. W każdym razie do ustąpienia choroby izolacja dziecka jest niezbędna.
Kiedy należy udać się do lekarza?
W przypadku niemowląt ścisły nadzór lekarski jest w zasadzie niezbędny, ponieważ właśnie u nich choroba ma często ostry przebieg. Dlatego już przy pojawieniu się pierwszych oznak kokluszu należy się bezwzględnie zgłosić do lekarza.
Jak postąpi lekarz?
Przepisze leki. Będą to przede wszystkim tak zwane immunoglobuliny, a wyjątkowych przypadkach oraz u niemowląt antybiotyki.
Przebieg choroby
Koklusz trwa około ośmiu do dziesięciu tygodni i w jego przebiegu, poza stadium wylęgania, wyróżnić można trzy stadia:
Stadium nieżytowe
Po okresie wylęgania trwającym od jednego do dwóch tygodni ta przewlekła choroba rozpoczyna się od „całkiem normalnego” kaszlu. W tym czasie chory zaraża najbardziej. Pojawia się u niego brak apetytu, katar, łzawienie, suchy kaszel, który nocą jest silniejszy niż w ciągu dnia, niekiedy też gorączka.
Stadium napadowe
W ciągu kolejnych trzech do czterech tygodni, szczególnie w nocy, pojawiają się spazmatyczne napady kaszlu. Dziecko krztusi się, język jest wysunięty, wdech świszczacy („pianie koguta”), czasami występuje bezdech i sinienie twarzy. Napad kończy się odksztuszeniem śluzu, któremu często towarzysza torsje. Ilość napadów waha się od kilku do kilkudziesięciu w ciągu doby. Zaraźliwość w tym stadium choroby zmniejsza się.
Stadium końcowe
W ciągu kolejnych dwóch do czterech tygodni ilość napadów zmniejsza się, a ich intensywność słabnie. Śluz staje się bardziej płynny i daje się łatwiej odkrztuszać. Kończą się nocne napady kaszlu.
Czy koklusz jest niebezpieczny?
Powikłania, jak na przykład zapalenie ucha środkowego, uszkodzenie centralnego układu nerwowego czy utrata przytomności i bezdech, często występują u niemowląt. Częstym powikłaniem jest też zapalenie płuc. Niemowlęta i małe dzieci leczy się więc często w szpitalu, gdzie istnieje możliwość odsysania wydzielin z dróg oddechowych oraz zastosowania innych metod przynoszących ulgę dziecku.
Ważne
Napad kaszlu nierzadko kończy się wymiotami. Częste wymioty mogą z kolei – głównie u niemowląt – spowodować znaczną utratę płynów i zaburzenia w trawieniu. Należy więc często podawać płyny, a dieta dziecka powinna składać się z także częstych, ale skromniejszych i lekkostrawnych posiłków.
Szczepienia skutecznym środkiem zapobiegawczym
Obowiązkowe szczepienia dzieci przeciwko kokluszowi sprawiły, że choroba występuje obecnie sporadycznie, a jej przebieg u dzieci szczepionych jest łagodny i przypomina raczej krztusiec rzekomy. Tylko u dzieci alergicznych i nerwowych zaobserwowano gwałtowniejszy przebieg choroby.