Tłuszcze są najczęściej demonizowanym składnikiem pokarmowym, jednak nie wszystkie z nich są szkodliwe dla zdrowia. Co więcej, niektóre muszą znaleźć się w diecie, żeby zapewnić prawidłowe działanie ludzkiego organizmu. Wśród nich znajdują się kwasy tłuszczowe. Czym są, gdzie je znaleźć i do czego są potrzebne organizmowi?
Nasycone czy nienasycone?
Tłuszcze są podstawowym paliwem organizmu. Dodatkowo biorą udział w jego ogrzewaniu, są konieczne do prawidłowego wchłaniania i transportu witamin A, D, E i K oraz konieczne do syntezy hormonów steroidowych. Najbardziej znany podział dzieli tłuszcze na kwasy tłuszczowe nasycone i nienasycone. Czym się różnią?
- kwasy tłuszczowe nasycone to te z tłuszczów, które mają wyłącznie pojedyncze wiązania, czyli każdy atom węgla jest połączony z atomem wodoru. Są to kwasy pochodzenia zwierzęcego i przyjmują postać stałą w temperaturze pokojowej, a dodatkowo są odporne na utlenianie, dzięki czemu można je obrabiać termicznie. Zawierają również cholesterol, który jest niezbędny organizmowi do przeprowadzania wielu procesów (HDL), ale który w nadmiarze może odkładać się w tętnicach, prowadząc do nadciśnienia, miażdżycy i innych chorób układu krążenia (LDL);
- kwasy tłuszczowe nienasycone to te, które w swojej budowie chemicznej mają co najmniej jedno wiązanie podwójne. Wśród nich najbardziej znane są kwasy omega-3 i omega-6, które mają wiele korzystnych właściwości dla organizmu. Wzmacniają odporność, tonizują układ nerwowy, wygaszają procesy zapalne.
Więcej o różnicach między kwasami tłuszczowymi nasyconymi i nienasyconymi można znaleźć we wpisie https://www.mollers.pl/kwasy-tluszczowe-roznice/.
Czy kwasy tłuszczowe są zdrowe?
Kwasy tłuszczowe są niezbędne dla prawidłowej pracy ciała człowieka. Jednak sięgając po tłuszcze, warto wybierać te nienasycone. Kwasy omega-3 i omega-6 oddziałują korzystnie na niemal każdy układ ludzkiego ciała, począwszy od wsparcia narządu wzroku, przez prawidłowe działanie mózgu i układu nerwowego, wsparcie pracy serca czy poprawę odpowiedzi układu immunologicznego.
Co więcej, niezbędne dla organizmu kwas ALA (alfa-linolenowy) i kwas linolowy muszą być dostarczane z pożywieniem, ponieważ organizm nie potrafi sam ich syntetyzować.
Trochę inaczej jest w przypadku kwasów nasyconych. Chociaż one również są niezbędne np. dla prawidłowej gospodarki hormonalnej czy transportu witamin, ich nadmiar w diecie może prowadzić do poważnych zaburzeń – od otyłości, przez nadciśnienie, miażdżycę, a nawet zawały lub udary.
Skąd brać zdrowe kwasy tłuszczowe?
Najbogatszym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych są tłuste ryby morskie (dorsz, łosoś, śledź, tuńczyk), a także olej z ich wątroby, czyli popularny tran. Warto zwrócić uwagę na trany Mollers, które są bogate nie tylko w nienasycone kwasy tłuszczowe omega, ale dodatkowo uzupełnione są o witaminy. Więcej na ich temat można znaleźć na stronie https://www.mollers.pl/produkty/tran/.
Gdzie jeszcze występują nienasycone kwasy tłuszczowe?
- oliwa z oliwek;
- orzechy i nasiona;
- ciemnozielone warzywa (szpinak, brukselka, jarmuż);
- jajka;
- siemię lniane;
- rośliny strączkowe.
Tłuszcze niekoniecznie są wrogiem zdrowia, co widać doskonale na przykładzie nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ich odpowiednia podaż w diecie wpłynie korzystnie na wiele funkcji organizmu i pozwoli zachować jego sprawność na dłużej.
Literatura
- Cichosz, Grażyna, and Hanna Czeczot. “Kwasy tłuszczowe izomerii trans w diecie człowieka.” Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 45.2 (2012): 181-190.
- Materac, Ewa, Zbigniew Marczyński, and Kazimiera Henryka Bodek. “Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka.” Bromat Chem Toksykol 46.2 (2013): 225-233.
- Achremowicz, Konrad, and Katarzyna Szary-Sworst. “Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka.” Żywność Nauka Technologia Jakość 12.3 (2005).
