Mastopatia, określana również jako gruczolistość sutka bądź włóknisto-torbielkowate zwyrodnienie sutka, to choroba żeńskiego gruczołu piersiowego. Polega ona na rozroście tkanki łącznej i nadmiernym namnażaniu się komórek nabłonka pęcherzyków sutka. Może też dojść do powstawania torbieli oraz włóknienia gruczołów. Wszystkie te zmiany są łagodne i nie mają nic wspólnego z rakiem piersi. Niebezpieczeństwo zezłośliwienia jest niewielkie.
Przyczyny mastopatii
Mastopatia rozwija się najczęściej w czwartej lub piątej dekadzie życia. Jej przyczyną jest najprawdopodobniej zaburzenie poziomu hormonów płciowych (zaczynają przeważać estrogeny), co powoduje nieprawidłowe oddziaływanie na tkanki gruczołu sutkowego. W rezultacie dochodzi do powstania guzkowatych, nieregularnych, często bolesnych zmian ogniskowych, obejmujących czasem nawet cały sutek. Mastopatia wstępuje często łącznie z zaburzeniami cyklu miesiączkowego. Zmiany w gruczole sutkowym cofają się zazwyczaj samoistnie w okresie menopauzy, kiedy ustaje czynność hormonalna jajników.
Objawy mastopatii
– bolesność piersi podczas jajeczkowania
– bolesne obrzmienie piersi przed krwawieniem miesięcznym
– wyczuwalne nieregularne guzki w gruczole piersiowym
– kropelki wydzieliny na brodawce
Leczenie mastopatii
Możliwości skutecznej terapii są niewielkie. Jedynie przypominająca mastopatię mastodynia (regularna bolesność piersi związana z cyklem miesiączkowym) poddaje się leczeniu żeńskimi hormonami płciowymi – gestagenami. Przyjmuje się je między 19 a 26 dniem cyklu w postaci tabletek lub żelu wcieranego w sutek. Leczenie hormonalne rzadko jednak powoduje cofnięcie się torbieli. Dlatego też kobietom z mastopatią przeważnie zaleca się chirurgiczne usunięcie torbieli; mikroskopowe badanie usuniętej torbieli lub wycinka tkanki pobranej przy operacji jest jedyną skuteczną metodą na wykluczenie złośliwych zmian.
Co można zrobić samemu?
Mastopatii nie można leczyć samemu.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Bolesność piersi, obecność wyczuwalnych zgrubień, guzków i wysięk z brodawki to ostrzegawcze symptomy, które powinny każdą kobietę skłonić do szybkiej wizyty u ginekologa.
Jak postąpi lekarz?
Zwykłe badanie piersi dotykiem nie wystarczy, aby lekarz mógł z całą pewnością stwierdzić, czy ma do czynienia z łagodną matopatią, czy też z zagrażającym życiu nowotworem gruczołu piersiowego. Dlatego dodatkowo wykonuje się mammografię, czyli prześwietlenie sutka promieniami rentgenowskimi, a także badanie ultrasonograficzne piersi. Jednak tylko badanie mikroskopowe wycinka tkanki pobranego przez nakłucie zmienionego obszaru (punkcję) pozwala ostatecznie rozpoznać chorobę. Jeżeli badania nie wykażą jednoznacznie obecności komórek rakowych, zaleca się chirurgiczne usunięcie torbieli.
Przebieg matopatii
Mastopatia jest często poprzedzona pojawieniem się wspomnianej już mastodynii – schorzenia polegającego na odczuwaniu bolesności piersi w określonej fazie w cyklu miesięcznym. W dniu jajeczkowania, na tydzień przed lub tydzień po nim, kobieta odczuwa bolesność i uczucie ciągnięcia w zewnętrznej, górnej części gruczołu sutkowego. Dolegliwości ustępują po pojawieniu się krwawienia miesiączkowego. Jeśli mastodynia długo nie ustępuje, to w wielu przypadkach przechodzi w mastopatię. W najczęstszej odmianie mastopatii dochodzi do rozwinięcia w miąższu gruczołu piersiowego niewielkich torbieli o gładkich ścianach. W innych odmianach może dojść do rozwoju tkanki gruczołowej.
Ból piersi
Pacjentka z mastopatią odczuwa bóle piersi związane z cyklem miesięcznym. Z brodawki często wypływa przezroczysta bądź też mleczna lub krwawa wydzielina. Podczas obmacywania piersi wyczuwalne są pod palcami niewielkie guzki. Dolegliwości obejmują zazwyczaj obydwie piersi równocześnie, choć mogą też wystąpić tylko w jednej.
Czy mastopatia jest niebezpieczna?
Schorzenie to nie jest groźne i nie prowadzi do żadnych przykrych następstw. Jednak każda kobieta z mastopatią powinna regularnie badać piersi u lekarza, ponieważ czasami może dojść do zezłośliwienia zmian mastopatycznych.