Spirometria jest badaniem, które umożliwia obiektywną ocenę czynności płuc. Nie jest inwazyjna, nie boli i trwa zaledwie kilka minut. Wyniki pomagają zdiagnozować poważne problemy z układem oddechowym, a tym samym wdrożyć odpowiednie leczenie. Na czym polega spirometria, jak wygląda przebieg badania oraz kto powinien zdecydować się na jej wykonanie? Odpowiadamy na najważniejsze pytania.
Jak wygląda badanie spirometrem?
Jeżeli lekarz wystawi skierowanie na badanie spirometryczne, warto wiedzieć, jak się do niego przygotować oraz w jaki sposób przebiega badanie. Osoby palące papierosy powinny przestać palić na przynajmniej 4 godziny przed badaniem – a najlepiej przez cały dzień. Na dwie godziny przed nie powinniśmy nic jeść. Dobrze jest założyć niekrępujące ruchów ubranie, zwłaszcza w okolicy tułowia. Bezpośrednio przed badaniem nie należy wykonywać intensywnego wysiłku fizycznego – oddech musi być unormowany. Lekarz może również zadecydować o odstawieniu leków na astmę, jeśli je przyjmujemy. Jednak taka decyzja każdorazowo podejmowana jest z lekarzem prowadzącym.
Badanie odbywa się w pozycji siedzącej. Zostaniemy poproszeni o włożenie ustnika spirometru do ust. Na nos zakładany jest specjalny klips. Oddychamy spokojnie, a na dany znak nabieramy maksymalną ilość powietrza do płuc, a następnie mocno i szybko je wydychamy. Przestać można dopiero wówczas, gdy otrzymamy wyraźny znak. Procedurę powtarza się trzykrotnie.
Jakie parametry badane są podczas spirometrii?
Spirometria pozwala na pomiar objętości i pojemności płuc. Bada również przepływ powietrza w płucach i oskrzelach. Dzięki temu możliwe jest określenie rezerw wentylacyjnych, a także sprawdzenie, czy nie rozwijają się choroby układu oddechowego, na przykład przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub astma.
„Podczas podstawowego badania spirometrycznego określa się objętość oddechową, czyli ilość powietrza wchodzącą i wychodzącą z płuc podczas normalnego oddychania – mówi specjalista z Centrum Medycznego Ultramedic z Bielska-Białej. – Przy mocnych wdechach i szybkich wydechach możliwe jest zmierzenie zapasowej objętości wdechowej (czyli objętość powietrza w czasie maksymalnego wdechu) oraz zapasową objętość wydechową (objętość powietrza, którą można wydalić z płuc podczas wydechu). Te trzy parametry składają się na objętość życiową płuc. Wyniki różnią się w zależności od wieku, płci, a także budowy ciała oraz siły mięśni. Można jednak przyjąć, że u zdrowych mężczyzn powinna wynosić pomiędzy 2 a 6,7 litra, a u zdrowych kobiet 1,2-4,6 litra. Wyniki każdorazowo interpretowane są przez lekarza” – dodaje.
Kiedy warto wykonać badanie spirometryczne?
Palacze po 40. roku życia powinni wykonywać badanie spirometryczne regularnie, przynajmniej raz na dwa lata. Regularne badania zalecane są również w przypadku osób, które pracują w zapylonym środowisku.
Na spirometrię warto zdecydować się w przypadku pojawienia się dolegliwości ze strony układu oddechowego, takich jak przewlekły kaszel lub duszności. Badanie wykonuje się również do monitorowania postępów leczenia w przypadku wykrycia choroby dróg oddechowych. Zalecana jest także po wykonaniu przeszczepu płuc lub innego narządu. Spirometria jest również wykorzystywana do oceny zdolności wykonywania niektórych zawodów.
Przeciwwskazania do spirometrii
Choć jest to badanie nieinwazyjne i bezpieczne, niektóre dolegliwości wykluczają z możliwości wykonania badania. Spirometrii nie wykonuje się u osób, które są świeżo po zawale serca lub udarze mózgu, a także u pacjentów, u których wykryto tętniaka aorty lub tętnic mózgowych. Przeciwwskazaniem jest również przebyte odwarstwienie siatkówki, niedawno przebyte operacje okulistyczne i podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Badania nie wykonuje się również u osób z odmą płuc, cierpiących na krwioplucie o nieznanej przyczynie oraz ze znaczną niewydolnością oddechową. Przeciwwskazaniem względnym są dolegliwości bólowe w obrębie jamy brzusznej oraz klatki piersiowej, które mogłyby uniemożliwić wzięcie pełnego wdechu.
