Nadwrażliwością na światło – inaczej fotofobią – nazywa się nieprzyjemne, czasami wręcz bolesne doznania wzrokowe spowodowane działaniem światła na oczy. Pod jego wpływem odruchowo zmniejsza się szpara powiekowa, co chroni gałkę oczną. Chory mruży oczy i mruga powiekami. Często dochodzi do nadmiernego łzawienia. Nadwrażliwości na światło nie należy mylić z heliofobią – chorobą psychiczną, która powoduje, że pacjent odczuwa silny lęk przed światłem słonecznym. Obie choroby nie mają ze sobą nic wspólnego.
Przyczyny nadwrażliwości na światło
Nadwrażliwość na światło może być wrodzona. Dzieje się tak na przykład w przypadku osób z niedoborem barwnika skóry (albinosów). Istnieje również wiele różnych schorzeń nabytych, które także są związane z nadwrażliwością na światło.
– Schorzenia zewnętrznych części oka
Nadwrażliwość na światło może wystąpić we wszystkich schorzeniach zewnętrznych części oka. Należą do nich ostre i przewlekłe zapalenia spojówek, rogówki, oraz tęczówki oka, owrzodzenia i urazy rogówki, jak również jej nowotwory.
Nadwrażliwość na światło pojawia się także na skutek uszkodzenia oka przez zbyt silne światło. Dzieje się tak chociażby w przypadku spawania lub dłuższego przebywania na stokach wysokogórskich w słoneczną pogodę bez odpowiednich okularów ochronnych. Nadwrażliwość utrzymuje się wówczas stosunkowo długo.
– Schorzenia wewnętrznych części oka
Schorzenia wnętrza oka rzadko objawiają się nadwrażliwością na światło, za wyjątkiem ostrych ataków jaskry.
– Migrena
Napady migreny, polegające na silnym, jednostronnym bólu głowy wiążą się zazwyczaj z nadwrażliwością na światło, mroczkami przed oczyma i zaburzeniami widzenia.
– Akrodynia
Istotą tej rzadkiej choroby wieku dziecięcego jest nadwrażliwość pnia mózgu na niektóre substancje, na przykład rtęć. Jednym z objawów akrodynii jest właśnie nadwrażliwość na światło. Poza tym pojawiają się zaburzenia psychiczne, takie jak nadmierna drażliwość i smutek oraz zmiany chorobowe skóry i błon śluzowych.
– Porażenie nerwu okoruchowego
Porażenie trzeciego nerwu czaszkowego (zwanego okoruchowym) objawia się opadaniem powieki górnej, która zasłania gałkę oczną. Oko skierowane jest do dołu i na zewnątrz, a źrenica jest trwale rozszerzona.
Stałe rozszerzenie źrenicy uniemożliwia dostosowanie się oka do panujących warunków świetlnych. Dochodzi do trwałego podrażnienia przez promienie świetlne, co prowadzi do nadwrażliwości. Porażenie nerwu okoruchowego może mieć różne przyczyny, takie jak: choroba reumatyczna, choroby zakaźne, zatrucia, powikłania kiły, miażdżyca, stwardnienie rozsiane, uraz nerwu, stan zapalny i guzy nowotworowe oczodołu lub zatok przynosowych. Przemijające porażenie nerwu okoruchowego pojawia się niekiedy w jednej z odmian migreny.
– Oftalmopatia endokrynna
Jest to schorzenie mięśni gałki ocznej. Pojawia się często jako objaw towarzyszący nadczynności tarczycy. Chora osoba ma nieruchomy, skierowany w jednym kierunku wzrok, błyszczące i nadmiernie rozwarte oczy. Chorzy bardzo często skarżą się też na ból oczu, uczucie obecności ciała obcego pod powieką i nadwrażliwość na światło. W ciężkich przypadkach może dojść nawet do całkowitej utraty wzroku.
Leczenie nadwrażliwości na światło
Chronienie oczu przed działaniem ostrego światła za pomocą okularów przeciwsłonecznych jest konieczne. Nie należy jednak kupować ich w zwykłym sklepie lub na bazarze. Okulary takie, chociaż są znacznie tańsze, mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Jedynie optyk jest w stanie dobrać odpowiednie szkła przeciwsłoneczne.
W niektórych przypadkach niezbędne może okazać się założenie przez lekarza specjalnego szwu zwężającego szparę powiekową. Zdejmuje się go po ustąpieniu nadwrażliwości na światło. W zależności od przyczyny nadwrażliwości, stosuje się też inne metody leczenia – o ich wyborze powinien zadecydować lekarz okulista.
Jak należy postąpić w przypadku nadwrażliwości na światło?
Lżejsze zapalenia oka, związane są z nadwrażliwością na światło, można je nieraz wyleczyć za pomocą domowych sposobów. Jeżeli jednak w ciągu trzech dni nie nastąpi wyraźna poprawa, należy zgłosić się do lekarza. Osoby cierpiące na migrenę powinny podczas ataku bólu przebywać w zacienionych pomieszczeniach. Najlepiej, gdyby pozostały w łóżku.
UWAGA
Osoba, która przy zwykłym świetle dziennym nosi okulary przeciwsłoneczne, może tak bardzo przyzwyczaić do nich oczy, że po pewnym czasie nie będzie mogła się bez nich obyć. Nadwrażliwość na światło pojawi się mimo całkowicie zdrowych oczu i nerwów. Nadwrażliwość na światło jest bardzo subiektywnym odczuciem, każdy inaczej reaguje na dane natężenie światła.
Ważne
Przemijające okresy nadwrażliwości na światło mogą pojawić się na skutek braku snu, nadmiernego spożycia alkoholu lub palenia tytoniu.
