Tęczówka jest błoną gałki ocznej położoną po zewnętrznej stronie soczewki. W przeciwieństwie do twardówki i płynów oka, tęczówka jest zabarwiona i nie przepuszcza światła. W środku tęczówki znajduje się źrenica, okrągły otwór otoczony mikroskopijnej wielkości mięśniami. Mięśnie te, składające się na tęczówkę, kurcząc się i rozkurczając zmniejszają lub zwiększają średnicę źrenicy.
Regulują ilość światła docierającego do komórek światłoczułych. Źrenica zwęża się, by zapobiec ich uszkodzeniu przez nadmiar światła lub rozszerza, gdy światło jest słabe. Tęczówka zapewnia też odpowiednią głębię ostrości obrazu: im mniejsza średnica źrenicy, tym większa część obrazu widziana jest ostro. Na dostosowanie się do panujących warunków oświetleniowych (akomodację0 źrenica potrzebuje około 0,2 sekundy. Jednak wskutek wad wrodzonych oraz przebytych chorób może dojść do upośledzenia czynności tęczówki: zaburzenia akomodacji, uszkodzenia tkanki tęczówki i jej zaniku lub powstawania w niej dodatkowych otworów.
Objawy schorzeń tęczówki
– słaba ostrość wzroku
– ból oczu
– zamglony obraz
– silne łzawienie
– nadwrażliwość na światło
Przyczyny schorzeń tęczówki
Wyróżnia się dwie główne przyczyny schorzeń tęczówki, mianowicie stany zapalne oraz wady wrodzone. Zapalenie tęczówki występuje zazwyczaj w bardzo późnym wieku; poniżej 60-70 roku życia należy do rzadkości. Powodem zapalenia tęczówki są zazwyczaj schorzenia z kręgu chorób reumatycznych, taki jak: zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie stawów, zespół Reitera, gorączka reumatyczna i inne choroby zapalne mogące atakować również tęczówkę. Zapalenie tęczówki wywołują ponadto urazy oraz oparzenia substancjami żrącymi. Zdarza się też, że stany zapalne rozprzestrzeniając się zajmują tęczówkę.
Do dziedzicznych wad wrodzonych należy brak tęczówki, powstawanie w niej dodatkowych otworów i występowanie zaburzeń akomodacji.
Leczenie schorzeń tęczówki
Ponieważ stany zapalne tęczówki są z reguły spowodowane występowaniem innej choroby pierwotnej, w ich leczeniu na plan pierwszy wysuwa się właśnie wykrycie i zwalczenie choroby ukrytej. Objawy ze strony tęczówki ustępują wówczas same.
Ponieważ stany zapalne mogą powodować nieprzyjemne pieczenie lub swędzenie, stosuje się krople do oczu, które łagodzą podrażnienia. Zawierają one substancje przeciwzapalne, a niejednokrotnie też antybiotyki, by zabezpieczyć oko przez ewentualną infekcją bakteryjną. Tęczówkę można też zoperować, mimo że należy do narządów raczej delikatnych i wrażliwych. Obecnie do operacji oka wykorzystuje się nowoczesne techniki laserowe. Często podczas zabiegu wycina się fragment tęczówki o kształcie przypominającym kawałek tortu. Operacja taka pozwala na przykład uratować wzrok u niektórych pacjentów z zaćmą.
Co można zrobić samemu?
Jakichkolwiek kłopotów z oczami nie wolno lekceważyć. Nie należy podejmować prób samodzielnego leczenia. Wyleczenie schorzeń tęczówki bez pomocy lekarza nie jest możliwe. Jednak niektórym z nich udaje się zapobiec. Osoby cierpiące na choroby mogące atakować również tęczówkę, powinny poddać się stosownemu leczeniu, by do tego nie dopuścić. Jest to właściwie jedyna forma profilaktyki.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Każde zaburzenie widzenia powinno skłonić do szybkiej wizyty u lekarza. Lekarz jest zazwyczaj w stanie znaleźć jego przyczynę na podstawie kilku całkowicie bezbolesnych badań. Ból oczu, łatwe męczenie się wzroku, długi okres przystosowywania się wzroku po wyjściu z ciemności do pomieszczeń dobrze oświetlonych i na odwrót, kłujący ból przy ostrym świetle lub okresy przejściowej utraty wzroku są poważnymi sygnałami ostrzegawczymi i stanowią znak, że najwyższy czas udać się do okulisty.
Jak postąpi lekarz?
Lekarz najpierw dokładnie obejrzy oczy chorego, by stwierdzić, czy przyczyną dolegliwości nie jest stan zapalny bądź zakażenie śluzówek lub aparatu łzowego. Następnie za pomocą specjalnego przyrządu zbada i oceni stan wnętrza oka. Jeśli dolegliwości spowodowane są zapaleniem lub infekcją bakteryjną, to z reguły przepisuje się krople do oczu zawierające antybiotyk lub leki przeciwzapalne. Jeśli lekarz uzna, że operacja oczu może się okazać konieczna, skieruje do szpitala, na oddział okulistyczny. Tam ewentualnie zapadnie decyzja, co do celowości wykonania zabiegu.
Operacje tęczówki
Zabiegi na tęczówce przeprowadza się z reguły ze znieczuleniem miejscowym. Unika się dzięki temu znieczulenia ogólnego (narkozy), będącego dużym obciążeniem dla organizmu, a zabieg jest bezpieczny nawet dla osób starszych. Znieczulenie miejscowe umożliwia też operującym lekarzom kontrolę czynności tęczówki podczas zabiegu.
Ważne
Wszystkie choroby tęczówki należy traktować bardzo poważnie. Mogą one doprowadzić do uszkodzenia siatkówki, a w najgorszym wypadku nawet do całkowitej utraty wzroku.
