Nietrzymanie moczu jest fachowym terminem medycznym na oznaczenie mimowolnego oddawania moczu. Potocznie dolegliwości nazywa się też niekiedy „słabym pęcherzem”. Polega ona na tym, że u osoby dotkniętej nią mózg traci kontrolę nad zwieraczami pęcherza moczowego, co powoduje niekontrolowane oddawanie moczu, nierzadko w bardzo kłopotliwych sytuacjach. Najczęściej świadczy to o złym funkcjonowaniu narządów układu moczowego.
Nietrzymanie moczu jest bardzo szeroko rozpowszechnionym problemem. Dotyka wszystkich grup wiekowych, choć z wiekiem nasila się. Występuje wprawdzie także u mężczyzn, jednak znacznie częściej dotyka kobiety. Na nietrzymanie moczu uskarża się blisko 20 procent wszystkich pacjentek zgłaszających się do lekarza.
Nietrzymanie moczu samo w sobie nie jest chorobą, lecz objawem, wskazującym najczęściej na inne choroby lub zaburzenia, które można wyleczyć.
Objawy nietrzymania moczu
Nietrzymanie moczu to mimowolne i niekontrolowane oddawanie moczu.
Może je poprzedzać uczucie parcia na mocz, choć objawu tego nie obserwuje się w każdym przypadku.
Przyczyny nietrzymania moczu
Przyczyny nietrzymania moczu mogą być rozmaite i w zależności od nich rozróżnia się kilka postaci tego schorzenia.
Najczęstsze jest nietrzymanie moczu wysiłkowe lub spowodowane stresem. Pojawia się ono w następstwie osłabienia mięśni zwieraczy pęcherza po znacznym wysiłku fizycznym, kichaniu, śmiechu i kaszlu, także jako następstwo nadwagi, w okresie przekwitania, po porodzie lub po zażyciu pewnych leków.
Na drugim miejscu pod względem częstotliwości występowania należy wymienić nietrzymanie moczu instynktowne, w przypadku którego kontrolowanie nagle pojawiającego się parcia na mocz nie jest już możliwe. Najczęściej jest ono spowodowane nadmiernym pobudzeniem nerwowym.
Rzadziej spotykane jest zaburzenie polegające na oddawaniu moczu kroplami przy wypełnionym pęcherzu, związane z niedomaganiem funkcji mięśni spowodowane przez chorobę neurologiczną. Dotyka to także chorych na cukrzycę, mężczyzn z przerostem prostaty oraz kobiety z guzami i mięśniakami narządów rodnych.
Istnieje także nietrzymanie odruchowe, w którym następuje samoistne wydalanie dużych ilości moczu. Najczęstszą przyczyną tej postaci jest uszkodzenie nerwów w obrębie rdzenia kręgowego.
Co można zrobić samemu?
Przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu należy zrezygnować z noszenia nadmiernych ciężarów. Nałogowi palacze cierpiący na chroniczny kaszel powinni całkowicie zaniechać palenia. Kobiety po porodzie mogą ponownie wzmocnić osłabione mięśnie poprzez regularną gimnastykę mięśni dna miednicy (tzw. ćwiczenie Kegla).
Należy także dbać o dietę, tak aby nie występowały zaparcia, oraz unikać używek i pikantnych potraw.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Wówczas, gdy objawy stają się częstsze i regularne. W nielicznych przypadkach nietrzymanie moczu może być istotną oznaką poważnych dolegliwości.
Jak postąpi lekarz?
W przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu medycyna stosuje szereg środków farmakologicznych (np. leki antycholinergiczne, normalizujące funkcjonowanie pęcherza moczowego).
Na pierwszym miejscu stawia się jednak wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie miednicy, w tym także techniką biofeedbacku, gdzie pacjent uczy się kontrolować pęcherz, który został sztucznie wypełniony płynem.
Do postawienia dokładnej diagnozy niezbędne jest wykonanie szeregu badań, które pomogą wykryć ewentualne przyczyny organiczne. Może to być badanie ultrasonograficzne czy skontrolowanie warunków ciśnienia w pęcherzu moczowym. W poważnych przypadkach pacjenta kieruje się do lekarza neurologa.
Istnieje szereg metod chirurgicznych, umożliwiających – gdy metody zachowawcze zawiodą – przywrócenie w pełni prawidłowego funkcjonowania mięśni okalających pęcherz moczowy.
Innym wyjściem jest wszczepienie sztucznego zwieracza.
Gdy wszystko zawiedzie
Jeżeli żadna z zastosowanych metod nie przynosi oczekiwanego rezultatu, pozostają jeszcze środki higieniczne.
Doskonale sprawdziły się dobrze wchłaniające podpaski i „pieluszki dla dorosłych” nasączone środkami, dzięki którym przynajmniej nie czuć nieprzyjemnego zapachu.
Kiedy dochodzi do nietrzymania moczu?
Atonia pęcherza występuje szczególnie często u kobiet:
– Po porodzie.
– W i po okresie przekwitania.
– W następstwie nadwagi.
– U osób wykonujących ciężką pracę fizyczną.
– Na skutek nadmiernego wysiłku.
– W następstwie używania niektórych leków.
Ważne
Nietrzymanie moczu może być następstwem innych poważnych dolegliwości.
Problemu tego nie wolno – kierując się fałszywym wstydem – zatajać przed lekarzem, lecz należy otwarcie o tym rozmawiać!
