Nowotwór to guz powstały z nieprawidłowo działających komórek. Zdrowa komórka dzieli się określoną ilość razy i obumiera. Jeśli zatraci tą zdolność to namnaża się w niekontrolowany sposób. Sprawny układ odpornościowy powinien wychwycić uszkodzone komórki i je usunąć z organizmu. Jeśli tego nie zrobi, skupisko uszkodzonych komórek może przerodzić się w poważną chorobę. To oczywiście bardzo uproszczony schemat, ale klarownie pokazuje, jak bardzo istotny, w zapobieganiu nowotworom, jest sprawny układ immunologiczny.
Do zmian nowotworowych prowadzi przede wszystkim (w 50%) dieta zbyt uboga w składniki odżywcze, która powoduje niedożywienie organizmu. Osoby otyłe, spożywające nieodpowiednio zbilansowane składniki pokarmowe w posiłkach i całodziennej diecie (niewłaściwe proporcje białka do węglowodanów, tłuszczów i błonnika), częściej zapadają na raka, niż osoby z odpowiednią masą ciała.
Łatwo zniszczyć działanie układu immunologicznego!
W Internecie aż roi się od nowych, „cudownych” sposobów leczenia nowotworów poprzez dietę. Tak naprawdę nie ma czegoś takiego jak „dieta cud”. Odpowiedni sposób odżywiania jest jednak bardzo ważnym elementem wspomagającym leczenie zasadnicze i nie należy o tym zapominać. Prawidłowo zbilansowana dieta, pomocna w leczeniu chorób nowotworowych powinna składać się z białka zwierzęcego, węglowodanów złożonych, zdrowych tłuszczy i być bogata w przeciwutleniacze.
Białko, pierwszy ważny składnik pokarmowy:
Białko pełni w organizmie wielorakie funkcje. Pomaga w odbudowie uszkodzonych białek, gojeniu się ran, produkcji przeciwciał, enzymów i hormonów. Jest też budulcem układu odpornościowego. Podaż białka w dieta powinna wynosić 0,8-1,2g/kg masy ciała, a jego całkowita zawartość powinna być w granicach 15-20% wartości energetycznej diety.
Najlepszym źródłem białka jest chude mięso tj. drób, ryby, twaróg i jaja. Niekorzystna natomiast jest duża podaż tłuszczów szczególnie nasyconych, dlatego należy wybierać mięso chude takie jak: drób, indyk, królik, chuda wołowina. Produkty pochodzenia zwierzęcego posiadają wszystkie niezbędne aminokwasy do produkcji związków wspomagających leczenie raka tj. glutationu czy kolagenu.
O właściwościach antynowotworowych glutationu mówi się coraz więcej.
Jest to białko syntezowane w komórkach organizmu z aminokwasów: kwasu glutaminowego, cysteiny i glicyny. Są to aminokwasy egzogenne, co oznacza, że organizm sam nie potrafi ich wyprodukować, niezbędna jest, zatem ich podaż wraz z dietą. Glicyna i cysteina (główny składnik glutationu) znajdują się w białku zwierzęcym, dlatego niezbędne jest spożywanie chudego mięsa, ryb, twarogów i jaj.Za produkcję glutationu w naszym organizmie odpowiada każda komórka indywidualnie, ale nie osiągnie tego bez właściwych substratów, czyli budulca.
Glutation jest silnym przeciwutleniaczem, a przez to hamuje starzenie się komórek. Ponad to zapewnia prawidłowe działanie witaminy C i E – kolejnych silnych przeciwutleniaczy. Istnieją badania potwierdzające jego skuteczność w walce z nowotworem. Komórki nowotworowe zawierają znacznie większą ilość glutationu niż zdrowe. Aby zmienić tę sytuację należy spożywać produkty bogate w prekursory glutationu (produkty pochodzenia zwierzęcego), ponieważ jeśli w zdrowych komórkach podnosi się poziom glutationu, automatycznie następuje jego obniżenie w komórkach nowotworowych, co sprawia, że stają się one bardziej wrażliwe na radio, czy chemioterapię. Do produkcji glutationu poza aminokwasami egzogennymi, niezbędna jest również witamina C, witamina E, selen i witaminy z grupy B.
Kolejnym argumentem przemawiającym za spożywaniem pełnowartościowego białka jest jego rola w produkcji kolagenu. Do jego syntezy niezbędne są aminokwasy egzogenne tj. prolina, lizyna, których najlepszym źródłem są chude produkty zwierzęce oraz witamina C. Kolagen tworzy pewnego rodzaju barierę ochronną, w której zatrzymywane są guzy nowotworowe, ograniczając/eliminując w ten sposób możliwość przerzutów (metastazy).
Węglowodany. Drugi ważny składnik pokarmowy:
Węglowodany również są niezbędnym „paliwem” do życia komórek organizmu. Ich podaż w diecie nie powinna być mniejsza niż 45% energii. Składnikiem, który powinno się ograniczać są cukry proste(zalecana podaż <10% energii). Nadmiar cukrów prostych obciążą trzustkę i odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej, a to prowadzi do otyłości. Otyłość jest jednym z czynników predysponujących do rozwoju raka piersi, trzonu macicy, prostaty, jelita grubego, kości i innych. Cukrów prostych nie da się całkowicie wyeliminować z diety, jednakże można je ograniczyć poprzez wyrzucenie z jadłospisu soków, białej rafinowanej mąki (pieczywo, makarony), przetworzonych płatków śniadaniowych, ograniczeniu świeżych owoców (do 2 porcji dziennie). Białą mąkę warto zastąpić produktami z pełnego przemiału (makarony razowe, grube kasze, pełnoziarniste pieczywo), a owoce – warzywami. Właściwa podaż energii pochodzącej z węglowodanów warunkuje prawidłowy rozwój komórek, a przez to możliwość skutecznego leczenia onkologicznego i szybszej rekonwalescencji.
W czasie chemio i radioterapii może rozwinąć się wtórna nietolerancja laktozy, spowodowana zmianami na ścianie jelita, a przez to ubytkiem laktazy. Objawia się ona bólem brzucha, nudnościami, wzdęciami i biegunką. Mleczne produkty fermentowane (kefir, jogurt naturalny, zsiadłe mleko) ze względu na mniejszą zawartość laktozy mogą być dobrze tolerowane. W przypadku całkowitej eliminacji produktów mlecznych, nie należy zapominać o ich zastąpieniu innym cennym źródłem wapnia i pełnowartościowego białka oraz rozważyć suplementację wapniem i witaminą D.
Tłuszcze. Trzeci ważny składnik pokarmowy:
Tłuszcze to niezbędny składnik codziennych posiłków, pod warunkiem, że są częścią zbilansowanej diety. Nie powinny przekraczać 30 – 35 % dziennego zapotrzebowania energetycznego. Najważniejsze dla naszego zdrowia są nienasycone kwasy tłuszczowe, których dobrym źródłem są zimno-tłoczone oleje, nasiona i orzechy. W tym wypadku warto zwracać uwagę na zawartość kwasów omega 3, które między innymi stymulują układ odpornościowy i mają udowodnione działanie antynowotworowe. Bogate w nie są ryby, olej lniany czy rzepakowy. Unikać należy natomiast tłuszczów trans. Badania potwierdziły ich działanie kancerogenne. Znajdują się w u utwardzonych tłuszczach roślinnych i w wyrobach go zawierającyc: margarynie, ciastkach i produktach cukierniczych oraz potrawach smażonych. Wiele źródeł podaje również, by w czasie leczenia nowotworów zrezygnować z tłuszczów nasyconych, co jest mitem. W odpowiedniej, niewielkiej ilości nasycone kwasy tłuszczowe są korzystne dla zdrowia. Wystarczająca ilość nasyconych kwasów tłuszczowych można znaleźć w jajkach, nabiale i chudym mięsie. Wykluczyć z diety należy tłuste czerwone mięso, wędliny oraz przetwory garmażeryjne.
Do tej pory nie udokumentowano naukowo skuteczności żadnej „ cudownej diety na raka”. Jest za to wiele dowodów naukowych na to, że nieodpowiednia dieta, eliminująca ważne składniki pokarmowe, może prowadzić do niedożywienia, a w konsekwencji niedoborów ważnych substancji odżywczych, pogłębienia obniżenia odporności, a tym samym zmniejszenia skuteczności konwencjonalnego leczenia. Zamiast ryzykować wprowadzanie radykalnych diet, warto zadbać o prawidłową podaż wszystkich składników pokarmowych w dobrze zbilansowanej diecie.
