Probiotyki to tzw. dobre bakterie. Odgrywają bardzo ważną rolę w budowaniu odporności oraz profilaktyce wielu chorób. W jaki sposób dostarczać organizmowi niezbędnych probiotyków? Czy zdrowa dieta wystarczy? W naszym organizmie żyje wiele mikroorganizmów. Część z nich jest niebezpieczna dla zdrowia, ale są i takie, których celem jest wzmacnianie odporności i ochrona przed bakteriami chorobotwórczymi.
Czym właściwie są probiotyki?
Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które zasiedlają różne środowiska w organizmie, jednak najwięcej jest ich w przewodzie pokarmowym, a przede wszystkim jelicie grubym. Znaczna część znajduje się też w pochwie u kobiet, gdzie zapobiega infekcjom intymnym. Najczęściej stosowanymi probiotykami są bakterie z rodzajów Lactobacillus (np. L. acidophilus, L. casei, L. reuteri, L. rhamnosus) i Bifidobacterium (np. B. animalis), ale także szczepy drożdży (Saccharomyces spp.) oraz niektóre kultury pleśni (Aspergillusspp).
Jak działają probiotyki?
Głównym zadaniem mikroorganizmów probiotycznych jest utrzymywanie kwaśnego pH i przeciwdziałanie rozwojowi patogennych bakterii. W kwaśnym środowisku większość szkodliwych bakterii ginie, z kolei pałeczki kwasu mlekowego bardzo dobrze sobie w nim radzą. W ten sposób probiotyki pośrednio wpływają na ograniczenie rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych.
Działają również bezpośrednio, niszcząc drobnoustroje chorobotwórcze. Probiotyczne bakterie wytwarzają nadtlenek wodoru, którego patogeny nie są w stanie rozłożyć. Z tego powodu giną w ramach procesu utleniania i rozpadu białek.
Dlaczego probiotyki są ważne dla organizmu?
Probiotyki najczęściej kojarzą nam się z bakteriami, które pomagają w odbudowie naturalnej flory jelit po antybiotykoterapii. I rzeczywiście jest to jedna z ich bardzo ważnych funkcji, chociaż nie jedyna. Tak naprawdę spełniają one wiele ważnych zadań.
- Stymulują odporność organizmu poprzez zwiększanie aktywności makrofagów, limfocytów oraz produkcję przeciwciał.
- Wytwarzają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, co wpływa pozytywnie na pasaż jelitowy.
- Przeciwdziałają zaburzeniom wypróżniania.
- Wspomagają trawienie.
- Łagodzą objawy nietolerancji produktów mlecznych (laktozy) za sprawą obecności B-galaktozydazy rozkładającej dwucukry.
- Wspomagają wchłanianie witamin i składników odżywczych.
- Mogą mieć częściowy wpływ na zmniejszenie wchłaniania cholesterolu z pokarmu.
- Są bardzo ważne dla profilaktyki infekcji grzybiczych i bakteryjnych pochwy.
- Skutecznie wzmacniają odporność, w tym odporność immunologiczną.
- Wspomagają leczenie stanów zapalnych przewodu pokarmowego.
- Odgrywają bardzo ważną rolę w leczeniu i profilaktyce m.in. atopowego zapalenia skóry, alergii, kamicy nerkowej, chorób wątroby, zapalenia dziąseł, AZS u dzieci, infekcji moczowych, a nawet raka jelita grubego.
- Wspomagają leczenie zakażenia bakterią Helicobacter pylori, która powoduje niektóre choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego, takie jak choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zapalenie błony śluzowej żołądka i nowotwór z grupy chłoniaków.
- Sprzyjają w walce z nadwagą i otyłością.
- Pomagają w redukcji bakterii opornych na antybiotyki.
Jakie produkty spożywcze zawierają probiotyki?
Chociaż mikroorganizmy probiotyczne spełniają bardzo ważną funkcję w naszym organizmie, żywności probiotycznej jest stosunkowo niewiele. Aby dany produkt spożywczy mógł być określany mianem naturalnego probiotyku, musi spełniać pewne normy. Powinien zawierać w 1 gramie minimum 10 milionów jednostek bakterii Bifidobacterium lub minimum 100 milionów Lactobacillus.
Produktami bogatymi w naturalne mikroorganizmy probiotyczne są:
- kefir (zawiera co najmniej 10 różnych szczepów)
- kefiry zrobione na bazie mleka roślinnego – kokosowego, owsianego czy ryżowego (wykazuje właściwości probiotyczne, choć zawiera mniej szczepów)
- kwaśne mleko
- jogurt naturalny
- kiszona kapusta i kiszone ogórki (zawierają przede wszystkim bakterie kwasu mlekowego i źródłem kwasów organicznych tworzących korzystne środowisko do wzrostu dobrych bakterii)
- inne kiszone warzywa i owoce, np. cytryny
- niepasteryzowane sery (najlepsze właściwości mają te od krów wypasanych naturalnie i karmionych trawą)
- kwas chlebowy
- kombucha, czyli napój na bazie czarnej herbaty poddanej fermentacji przez tzw. grzybek herbaciany
- japońskie natto z fermentowanej soi, które zawiera bakterię Bacillus subtilis
- pasta miso
