Stwardnienie rozsiane, w skrócie SM, jest chorobą neurologiczną centralnego układu nerwowego. Atakuje ona mielinę, która otacza włókna nerwowe w mózgu i rdzeniu kręgowym, odgrywającą ważną rolę w przewodzeniu impulsów nerwowych przez włókna nerwowe w mózgu i rdzeniu kręgowym, odgrywającą ważną rolę w przewodzeniu impulsów nerwowych przez włókna nerwowe. W zaatakowanych miejscach powstają blizny lub stwardnienia. Demielinizacja może następować w różnych miejscach układu nerwowego, dlatego choroba może przyjmować różne postaci, w zależności od tego, które z objawów neurologicznych wystąpią. Najbardziej typowymi objawami są: zapalenie pozagałkowe nerwu wzrokowego, oczopląs, podwójne widzenie, osłabienie wzroku, niezborność ruchów, zaburzenia oddawania moczu, i stolca, kurczowy niedowład kończyn, chwiejność emocjonalna, wyczerpanie psychiczne, skłonność do depresji, zaburzenia mowy i drżenie rąk. Choroba przybiera różne formy. W niespełna 10% przypadków objawy są słabe, z czasem nasilają się nieznacznie i ustępują na długi czas; remisje takie, czyli okresy między atakami (rzutami) mogą być nawet wieloletnie. U niektórych chorych zaostrzenia są znacznie częstsze, mają miejsce nawet co kilka tygodni, a samopoczucie potrafi się zmieniać z dnia na dzień. Choroba może wówczas postępować szybko i doprowadzić do zgonu już po kilku miesiącach. Jednak około 30% chorych unika pogarszania się stanu – choroba nie przyjmuje formy postępującej. Poza tym choroba nie jest śmiertelna i przeciętny okres życia jest prawie równie długi jak u osób, które nie chorują na SM. Chorzy na SM nie są też bardziej podatni na choroby niż przeciętny człowiek. Sm pojawia się zazwyczaj między 20 a 40 rokiem życia (dwie trzecie przypadków) i występuje trzy razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Choroba jest charakterystyczna dla strefy umiarkowanej, a Polska znajduje się w obszarze dużego zagrożenia. Przyczyny choroby nie zostały do tej pory zidentyfikowane, ale podejrzewa się, że dochodzi do reakcji autoimmunologicznej, być może wywołanej przez utajony wirus.
Dieta przy stwardnieniu rozsianym
Żadna z teorii mówiących o skuteczności stosowania specjalnych diet oraz dużych dawek witamin w leczeniu SM nie znalazła do tej pory naukowego potwierdzenia. Lekarze zalecają jedynie, by wybierać produkty bogate w różne składniki odżywcze.
Rozpoznanie i leczenie stwardnienia rozsianego
Rozpoznania stwardnienia rozsianego dokonuje się na podstawie obrazu choroby oraz badań płynu mózgowo-rdzeniowego, przy czym ważna jest ocena objawów powodowanych przez więcej niż tylko jedno miejsce układu nerwowego. Największym obciążeniem dla pacjenta jest niepewność co do przebiegu choroby. Dotąd nie wynaleziono skutecznej metody leczenia SM. Choremu podaje się kortykosteroidy, które pozwalają złagodzić i skrócić ataki we wczesnym stadium choroby, a także leki wzmacniające. Stwardnienie rozsiane zwykle kojarzy się z losem człowieka przykutego do wózka inwalidzkiego. Jednak często choroba ma przebieg łagodny, co oznacza, że występują jeden lub dwa ataki, po czym choroba może przebiegać bezobjawowo lub z lekkimi objawami przez resztę życia. Jeśli nie zaniedbuje się rehabilitacji, to posługiwanie się wózkiem inwalidzkim jest konieczne tylko w około jednej czwartej przypadków. Rehabilitacji nie należy traktować jedynie jako kontynuacji leczenia szpitalnego. Jej celem jest nauczenie pacjenta, jak ma sobie radzić w codziennym życiu oszczędzając nadwątlone siły i zachować dobrą kondycję. Niekiedy zaleca się pływanie, jogę, a nawet jazdę konną.
Stwardnienie rozsiane a praca zawodowa
Wielu chorych na stwardnienie rozsiane jest w stanie kontynuować pracę w swoim zawodzie. Można się także zwrócić do urzędu pracy z prośbą o poradę lub pomoc w przekwalifikowaniu się.
Stwardnienie rozsiane a codzienne życie chorego
Opieka nad pacjentem cierpiącym na SM bywa bardzo trudna i często przerasta możliwości lekarza pierwszego kontaktu. Strach przed kolejnym atakiem choroby może być przyczyną ciężkiej depresji i załamania psychicznego. W takich wypadkach skuteczną pomoc niosą organizacje wspierające nie tylko chorych na SM, ale również ich rodziny i przyjaciół. Pacjent może także poddać się psychoterapii, której koszty poniesie Kasa Chorych. Chorobie niekiedy towarzyszą fizyczne i psychiczne problemy związane z seksualnością. Kobiety chore na SM mogą zajść w ciążę, a wiele pacjentek właśnie w jej okresie cieszy się bardzo dobrym samopoczuciem i dużą sprawnością. Należy jednak wziąć pod uwagę duże prawdopodobieństwo wystąpienia ostrego ataku po porodzie.
Adresy
Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego – oddziały znajdują się w 25 miastach m.in.:
PSTR Oddział Warszawski
00-466 Warszawa
Nowosielecka 12
tel. 22 831-00-76
www.ptsr.waw.pl
PTSR Oddział w Krakowie
30-504 Kraków
Kalwaryjska 32/11 (w pełni przystosowane dla ON)
tel. 12 341 50 36, 513 173 192
oddzialy.ptsr.org.pl/krakow
Stowarzyszenie Chorych na Stwardnienie Rozsiane ich Opiekunów i Przyjaciół – Ośrodek Rehabilitacyjny „Wichrowe Wzgórze”
41-103 Siemianowice Śląskie
Ul. Wiejska 2
Tel. 32 229 83 50