Trzustka jest narządem, który odgrywa bardzo ważną rolę w procesie trawienia i przemiany materii. Produkuje ona dziennie około jednego litra soków trzustkowych, które zawierają enzymy niezbędne do trawienia węglowodanów, tłuszczy i białka. Sok trzustkowy zawiera również dużo węglowodanów, które neutralizują kwaśny sok żołądkowy i zapobiegają uszkodzeniu jelit. Wspomniane torbiele trzustki są najczęściej zbiornikami wypełnionymi sokami trawiennymi, innymi płynami lub martwymi tkankami. Takie torbiele trzustki mogą osiągać duże rozmiary. Upośledzają one działanie trzustki. Poza tym mogą się powiększać i sprawiać ból. Obrzęknięta trzustka powoduje uciski na inne narządy.
Jakie są przyczyny powstawania torbieli trzustki?
Wyróżnia się dwa rodzaje torbieli trzustki:
– torbiele prawdziwe
– torbiele rzekome
Torbiele prawdziwe
Występujące torbiele prawdziwe zawsze wyściełane są od wewnątrz nabłonkiem z komórkami wydzielniczymi. Przyczyną powstawania torbieli prawdziwych mogą być wady wrodzone, mukowiscydoza (zaburzenie funkcjonowania gruczołów zewnątrz wydzielniczych) lub bardzo rzadkie przypadki umiejscowienia tasiemca psiego (bąblowca) w trzustce.
Torbiele rzekome
O wiele częściej występują torbiele rzekome. Od wewnątrz nie są one pokryte nabłonkiem wydzielniczym, dlatego też z medycznego punktu widzenia nie są one torbielami prawdziwymi, na co z resztą wskazuje ich nazwa. Najczęściej są one następstwem innej choroby trzustki, a mianowicie ostrego zapalenia. Schorzenie to jest główną przyczyną powstawania torbieli trzustki. Jednakże torbiele mogą również tworzyć się w wyniku urazu trzustki.
Objawy torbieli trzustki
- Ogólne poczucie choroby
- Uczucie pełności w nadbrzuszu
- Ból lub ucisk w nadbrzuszu
- Wyczuwalny ręką opór w nadbrzuszu
- W ciężkich przypadkach bladość, gorączka i wstrząs
Jak leczy się torbiele trzustki?
Zdarza się, że torbiele trzustki są tak małe, że nie dają żadnych objawów i nie są zauważalne. Czasami ulegają one samoistnemu wchłonięciu, tak więc nie wymagają żadnego specjalnego leczenia. W większości przypadków torbiele powiększają się i sprawiają ból. W takich sytuacjach wymagają leczenia chirurgicznego. Podczas operacji zbiornik płynu zostaje połączony z jelitem lub żołądkiem. Umożliwia to stały, swobodny wypływ soków trzustkowych. Inna metoda polega na wszczepieniu do torbieli przez skórę drenu. Zapewnia to ciągłe opróżnienie zawartości cysty (drenaż). W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie fragmentu trzustki.
Co można zrobić samemu?
W przypadku, gdy powstała już torbiel znacznej wielkości, samemu nie można nic uczynić, aby ją usunąć. Jednakże można nie dopuścić do powstania torbieli. Szczególnie ważne jest prawidłowe odżywianie oraz spożywanie umiarkowanej ilości alkoholu.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Pierwszymi niepokojącymi objawami, które wymagają porady lekarskiej są silne lub uporczywe bóle w nadbrzuszu. Mogą pojawić się one nagle lub stopniowo nasilać się, stając się coraz bardziej dokuczliwe.
Jak postąpi lekarz?
Istnieje bardzo dużo przyczyn bólów lub dyskomfortu w nadbrzuszu. Lekarz przede wszystkim postara się ustalić źródło dolegliwości. W przypadku podejrzenia torbieli trzustki, aby potwierdzić rozpoznanie zaleci wykonanie badania ultrasonograficznego lub tomografii komputerowej.
Przebieg choroby
Przebieg choroby nie jest jednorodny. Opisywane torbiele mogą nie powiększać się i w związku z tym nie powodować żadnych większych dolegliwości. W rzadkich przypadkach ulegają one całkowitemu samoistnemu wchłonięciu. Gdy torbiele powiększają się, powoduje to wystąpienie wyżej wymienionych objawów. Podjęcie leczenia w odpowiednim czasie zapobiega wystąpieniu powikłań. Czasami niestety tworzą się nowe torbiele.
Ważne
Główną przyczyną powstawania torbieli trzustki jest nadmierne spożycie alkoholu. Wypijanie więcej niż 20 g alkoholu dziennie (odpowiada to około czterem 0,5-litrowym butelkom piwa) przez dłuższy czas powoduje uszkodzenie trzustki.
Czy torbiele trzustki są niebezpieczne?
Nieleczone torbiele trzustki mogą być groźne. Większe torbiele mogą np. powodować zwężenie dróg żółciowych, czego następstwem jest żółtaczka. Mogą one również pęknąć wywołując sine krwawienie do jamy brzusznej oraz powodują ciężki stan zapalny. W niektórych przypadkach może zakończyć się to śmiercią.
