Krótkotrwała utrata świadomości to stan wynikający z niedokrwienia mózgu, który często może być poprzedzony zawrotami głowy i niekiedy zaburzeniami widzenia. Stan ten wiąże się z wyłączeniem wszystkich procesów psychicznych, jak myślenie, odczuwanie, rozumienie, itp. Dodatkowym objawem jest spadek napięcia mięśni, przy czym najważniejsze funkcje życiowe, jak przemiana materii, oddychanie i praca serca zostają utrzymane. Po odzyskaniu przytomności człowiek nie pamięta nic z przebiegu zdarzenia. Rodzaj utraty świadomości, spowodowany zaburzeniami układu krążenia, których czas trwania nie przekracza mniej więcej jednej minuty, nazywany jest omdleniem.
Jakie są objawy krótkiej utraty przytomności?
– bladość
– silne pocenie
– mdłości
– spadek napięcia mięśni
– upadek
– brak reakcji na bodźce, brak możliwości porozumiewania się
– późniejsza luka w pamięci w przypadku omdlenia
Jakie są przyczyny krótkotrwałej utraty przytomności?
Do utraty przytomności dochodzi wtedy, gdy następuje gwałtowne zmniejszenie dopływu krwi do mózgu. Powodem może być wyraźny spadek ciśnienia krwi, np. pod wpływem nagłego, ostrego bólu lub silnych emocji. Dochodzi wówczas do nadmiernego pobudzenia nerwu błędnego, co pociąga za sobą zwolnienie czynności serca i rozszerzenie naczyń w jamie brzusznej, do której przemieszcza się znaczna część krwi. Po ustąpieniu tego zaburzenia, świadomość powraca.
Przyczyny omdlenia mogą być bardzo różne, np. wskutek szybkiego wstania z pozycji leżącej (niedociśnienie ortostatyczne), utraty dużej ilości krwi, choroby układu naczyniowego, dolegliwości związanych z sercem (przy arytmii, częstoskurczu, napadowym migotaniu przedsionków). Czynnikami wywołującymi omdlenia mogą być ponadto infekcje z wysoką gorączką oraz zatrucia, np. tlenkiem węgla.
Utrata świadomości przy napadzie epilepsji lub innych napadach drgawek nie jest omdleniem.
Urazy głowy
Bezpośrednie, gwałtowne oddziaływanie na mózg oraz niektóre choroby mózgu mogą również prowadzić do utraty świadomości.
W przypadku wstrząśnienia dochodzi do falowych podrażnień pnia mózgu. Tuż po urazie mięśnie tracą napięcie, ranny ma zawroty głowy, osuwa się na ziemię i mdleje. Może być nieprzytomny przez kilka sekund, ale zdarzają się sytuacje, w których utrata świadomości trwa godzinę lub dłużej.
W przypadku stłuczenia pnia mózgu, urazu głowy o najcięższych następstwach, pacjent może stracić przytomność na czas wielu dni lub tygodni.
Czynniki psychogenne
Nierzadko przyczyna omdlenia tkwi we wrażliwości danej osoby. Można stracić przytomność w wyniku silnych emocji, np. na widok krwi, po otrzymaniu wiadomości o śmierci bliskiej osoby lub z wielkiej radości. Dawniej skłonność do efektownych omdleń była przypisywana delikatnej naturze kobiety, choć prawdopodobnie rzeczywisty powód krył się w ściśle zasznurowanych gorsetach, uniemożliwiających prawidłowe oddychanie i krążenie, a w konsekwencji prawidłowe ukrwienie mózgu.
Leczenie krótkich stanów utraty przytomności
Nieprzytomnego należy ułożyć w stabilnej pozycji, przy czym głowa powinna być odchylona nieco do tyłu, tak by język nie przeszkadzał w oddychaniu. Ratownik powinien systematycznie kontrolować tętno i oddech chorego. W przypadku zatrzymania oddechu należy odwrócić nieprzytomną osobę na plecy i zastosować sztuczne oddychanie.
Po odzyskaniu przytomności nie wolno się od razu podnosić, ponieważ układ krążenie potrzebuje trochę czasu, aby mógł się ustabilizować.
Jeżeli omdlenia powtarzają się, należy zwrócić się do lekarza, który zleci wykonanie badań, potrzebnych do zdiagnozowania przyczyny utraty świadomości.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Lekarza należy wezwać do każdego przypadku omdlenia, ponieważ tylko on jest w stanie stwierdzić, czy i w jakim stopniu omdlenie stanowi zagrożenie dla życia pacjenta.
Ważne
Omdlenie bywa czasem metodą samoobrony organizmu. W sytuacjach wielkiego przeciążenia, kiedy wydolność serca lub układ krążenia dramatycznie spada, organizm przestawia się na „program oszczędnościowy”. Krótka utrata świadomości może być zatem ostrzeżeniem przed nadmiernym eksploatowaniem własnego organizmu.
