Wysięk w jamie opłucnej

Opłucna to błona surowicza wyścielająca od wewnątrz ścianę klatki piersiowej i pokrywająca płuca. Składa się ona z dwóch blaszek – opłucnej ściennej oraz opłucnej płucnej. Obie są dobrze unerwione, co sprawia że choroby opłucnej są dość bolesne. Pomiędzy opłucną ścienną a opłucna płucną znajduje się szczelinowata przestrzeń. Jest to tzw. jama opłucnej, wypełniona niewielką ilością płynu. Dzięki temu płuco pokryte opłucną płucną nie „odkleja się” od blaszki ściennej, lecz ściśle do niej przylega. Płyn umożliwia zarazem uniknięcie tarcia blaszek o siebie podczas ruchów oddechowych. Ilość płynu w jamie opłucnej osoby zdrowej jest niewielka. Natomiast w niektórych chorobach dochodzi do gromadzenia się w jamie opłucnej znacznej jego ilości. Mówi się wówczas o tzw. wysięku w jamie opłucnej. Jeśli wysięk jest duży, może być niebezpieczny dla zdrowia. Powoduje bowiem ucisk na płuca i zaburza ruchy oddechowe.

Wysięk w jamie opłucnej objawy

Ból i uczucie ucisku przy ruchach klatki piersiowej związanych z oddychaniem. Objawy te   z czasem słabną i znikają.

– Duszności.

– Dolegliwości sercowe.

Wysięk w jamie opłucnej przyczyny

Płyn w jamie opłucnej może zbierać się na skutek ciężkich chorób serca, wątroby, w niedoczynności tarczycy (obrzęk śluzowaty) i w zespole Meigsa (łagodny guz jajników). Płyn nie ma wówczas charakteru zapalnego, stąd też określa się go często mianem przesięku, a nie wysięku. Bezpośrednią przyczyną zbierania się płynu przesiękowego w jamie opłucnej jest, ogólnie mówiąc, zwiększenie ciśnienia w naczyniach żylnych i „wyciskanie” osocza przez ścianki naczyń do jamy opłucnej. Zwykle towarzyszy temu także zbieranie się płynu przesiękowego w innych częściach ciała w postaci obrzęków, głównie w jamie brzusznej i kończyn dolnych.

Płyn wysiękowy, czyli o charakterze zapalnym, gromadzi się w jamie opłucnej w przebiegu nowotworów, gruźlicy, zapalenia płuc i opłucnej, a także w urazach klatki piersiowej oraz w zawale płuca, zapaleniu trzustki, grzybicy płuc i innych schorzeniach tego narządu. Płyn może być także pochodzenia limfatycznego. Nowotwory lub urazy w obrębie jamy brzusznej potrafią bowiem spowodować pęknięcie naczyń chłonnych i zbieranie się chłonki, m.in. w jamie opłucnej. Ma ona charakterystyczny, biały kolor i jest bogata w białka i tłuszcze.

Wysięk w jamie opłucnej leczenie

Jeśli płynu w jamie opłucnej jest dużo, lekarz nakłuwa ją i odciąga nagromadzony wysięk. Używa się do tego specjalnych igieł połączonych ze zbiorniczkami, w których zbiera się spływający płyn. Jednorazowo odciąga się zazwyczaj nie więcej niż litr płynu. W przeciwnym razie może dojść do zaburzeń oddychania i pracy serca na skutek nagłej zmiany ciśnienia w śródpiersiu. Wyjątek stanowi zaawansowana duszność. Także w przypadku nadmiernego ucisku przez płyn na śródpiersie i zaburzenia położonych w nim narządów – serca, grasicy, tchawicy i przełyku – upuszcza się większe ilości płynu. Dopóki nie wyleczy się choroby podstawowej, płyn będzie się zbierał ponownie, mimo regularnego odsysania. Częste nakłucia przynoszą wprawdzie chwilowa ulgę, jednakże równocześnie znacznie osłabiają pacjenta. Wraz z odciąganym wysiękiem traci on dużą ilość białka. Wyleczenie choroby pierwotnej powoduje zwykle samoistne wchłanianie się nagromadzonego płynu.

Co można zrobić samemu?

Samodzielne leczenie wysięku w jamie opłucnej nie jest możliwe.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Trudności w oddychaniu, ból lub uczucie ucisku powinny skłonić nas do wizyty u lekarza.

Jak postąpi lekarz?

Lekarz osłuchując i opukując klatkę piersiową ocenia ilość i rozmieszczenie płynu w jamie opłucnej. Jeśli podejrzewa wystąpienie wysięku, dokonuje nakłucia jamy opłucnej. Charakter płynu pozwoli lekarzowi stwierdzić przyczynę jego gromadzenia się. Płyn wysiękowy jest zazwyczaj nieklarowny, czerwony (domieszka krwi), brązowy lub mlecznobiały. Zawiera dużo białka i białych krwinek krwi, a także krwinki czerwone lub komórki nowotworowe. Jasna barwa i przezroczystość płynu wskazują na przesięk. Zawiera on niewiele białka i tylko pojedyncze komórki krwi.

Przebieg wysięku w jamie opłucnej

W jamie opłucnej może nagromadzić się nawet kilka litrów płynu. Uciska on płuca i jest przyczyną duszności. Ucisk na śródpiersie powoduje ściśnięcie dużych naczyń krwionośnych i serca. Jeśli nie usunie się wysięku, może on spowodować groźne dla życia zaburzenia pracy serca. Ból pojawia się zazwyczaj tylko w początkowym okresie wysięku; w bardziej zaawansowanych stanach z reguły ustępuje.

Czy wysięk w jamie opłucnej może być niebezpieczny?

Wysięk w jamie opłucnej jest objawem wskazującym na istnienie poważnej choroby. Jednak już sam wysięk może być niebezpieczny dla życia chorego. Często pozostawia po sobie ślad w jamie opłucnej w postaci zrostów obu blaszek opłucnej, co może utrudniać oddychanie.

WAŻNE

Jeśli na skutek urazu dojdzie do uszkodzenia tętnicy, wypływająca z niej krew może zbierać się w jamie opłucnej. Ilość płynu szybko narasta. Jeśli nie udaje się zatamować krwawienia, konieczne jest otwarcie klatki piersiowej i podwiązanie tętnicy.