Okres od wystąpienia pierwszego dnia menstruacji do pierwszego dnia następnej określany jest mianem cyklu miesięcznego kobiety. Czas ten wnosi na ogół 28 dni, ale zarówno krótsze jak i dłuższe cykle niekoniecznie oznaczają chorobę. Równie indywidualną cechą jest długość występowania krwawienia, przeciętnie trwa ono cztery, pięć dni.
Przyczyny zaburzeń cyklu miesiączkowego
Przyczyny zaburzeń są różnorodne; sięgają od łagodnych odchyleń od normy do tak poważnych chorób jak guz mózgu.
Objawy zaburzeń cyklu miesiączkowego
– nieregularne miesiączki
– zbyt obfite krwawienia
– zbyt skąpe krwawienia
– brak krwawienia
– krwawienia w trakcie cyklu
– długotrwałe krwawienia
– zbyt krótkie krwawienia
Leczenie zaburzeń cyklu miesiączkowego
Proces przebiegu cyklu uzależniony jest od pracy gruczołów wydzielania wewnętrznego. Jeśli poziom wydzielanych hormonów będzie nieprawidłowy, lekarz zaleci pacjentce odpowiednie ich dawki. Zanim jednak zostanie podjęte leczenie hormonalne, specjalista będzie starał się rozpoznać na postawie badań właściwą przyczynę choroby.
Co można zrobić samemu?
Każda kobieta powinna prowadzić notatki dotyczące dat występowania i długości trwania cyklu. Tego rodzaju wiadomości są dla lekarza niezbędną wskazówką, od której w dużej mierze zależeć będzie kierunek leczenia.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Regularne krwawienia miesięczne są dla kobiety wyraźnym dowodem na prawidłowe funkcjonowanie jej organizmu oraz utwierdzają ją w przekonaniu, że nie jest w ciąży. Wszelkie zaburzenia rytmu występowania miesiączki oraz jej obfitości są sygnałem alarmowym i skłaniają prawie każdą kobietę do wizyty u ginekologa.
Jak postąpi lekarz?
Lekarz zapyta na pewno o datę wystąpienia pierwszej w życiu miesiączki. Kolejne pytania dotyczyć będą długości trwania cyklu, krwawienia oraz jego obfitości, daty ostatniej miesiączki, porodów, poronień, chorób organicznych, przebytych operacji, a także przyjmowanych w danym momencie leków. Przeważnie uzupełnieniem wywiadu jest badanie ginekologiczne pacjentki. Lekarz może również zalecić analizę krwi i moczu. Zalecone badania oraz wywiad dają lekarzowi wystarczające informacje, aby stwierdzić przyczynę zaburzeń oraz ustalić dalszy tok postępowania i leczenia.
Obfite krwawienia
Niezwykle silne krwawienia menstruacyjne, które zazwyczaj trwają też dłużej niż normalne spowodowane są często chorobami macicy. Poza tym kobiety, których macica ma niewielkie rozmiary, krwawią znacznie częściej i silniej niż pozostałe. Jeżeli macica okaże się zdrowa przyczyną mogą być zaburzenia krzepnięcia krwi.
Skąpe krwawienia
Kobiety ze znaczną nadwagą uskarżają się często na bardzo skąpe krwawienia. Czasem zdarzają się też u nich menstruacje bez krwawienia. Przyczyna leży w tym, że złuszczająca się błona śluzowa macicy nie zostaje wydalona, ale jest wręcz wchłaniana przez organizm. Kobiety, u których występują skąpe krwawienia, muszą przez dłuższy czas codziennie rano mierzyć temperaturę ciała, a dane odnotowywać na odpowiednim wykresie. Na jego postawie lekarz może stwierdzić, czy nastąpiło jajeczkowanie. W przypadku regularnych cykli, nie ma potrzeby leczenia słabego krwawienia, jeśli jednak pacjentka chciałaby zajść w ciążę, lekarz wprowadzi kurację hormonalną.
Cykl przedłużony
Jeżeli od pierwszego dnia cyklu do pierwszego dnia następnej miesiączki upływa więcej niż 35 dni, mówi się o cyklu przedłużonym. Zaburzenie to występuje przede wszystkim u dorastających dziewcząt i kobiet, które są tuż przed klimakterium. Jest to zjawisko normalne i niewymagające leczenia. Jednorazowe opóźnienie miesiączki może oznaczać, że kobieta była w ciąży, choć o tym nie wiedziała. Nastąpiło samoistne poronienie i wystąpiło krwawienie. W takich przypadkach również nie jest konieczne leczenie.
Krwawienie w trakcie cyklu
U niektórych kobiet, podczas występującego w połowie cyklu jajeczkowania pojawia się lekkie krwawienie trwające 2,3 dni. Doraźne przyjmowanie estrogenów spowoduje ustąpienie krwawienia. Przed lub po menstruacji mogą pojawiać się czasem plamienia, które trwają kilka dni. Również te objawy, niemające większego wpływu na stan zdrowia, można zlikwidować przyjmując odpowiednie dawki hormonów. Niebezpieczne mogą być natomiast nieregularne krwawienia niemające związku z cyklem miesiączkowym. Ich przyczyną są najczęściej stany zapalne narządów rodnych oraz przerosty tkanki (nowotwory) w obrębie macicy lub pochwy. Tego rodzaju zaburzeń nigdy nie należy lekceważyć i najlepiej jak najszybciej zgłosić się o lekarza.
Cykl bezowulacyjny
Na początku dojrzewania i klimakterium często pojawiają się cykle bezowulacyjne. Są one również charakterystyczne dla pierwszych kilku miesięcy po porodzie i po odstawieniu pigułek antykoncepcyjnych, przy czym nie musi mieć to wpływu ani na długość, ani na obfitość miesiączki. Częściej jednak zdarza się, że krwawienie w takim cyklu jest bardziej obfite i trwa dłużej niż zazwyczaj. Lekarz zapisuje wtedy pacjentce hormony, które pomagają przywrócić prawidłowo przebiegające miesiączki. W przypadku krwawień pojawiających się bez konkretnych przyczyn, czasami konieczne jest wyskrobanie (oczyszczenie) macicy. Po zabiegu tym, dającym zresztą dodatkowe wskazówki lekarzowi co do stanu narządów, krwawienia ustępują.
Brak krwawienia
Rzadkie, nieregularne krwawienia lub ich brak u kobiet, które zazwyczaj miały regularne cykle, świadczy o poważnych zaburzeniach hormonalnych. Przyczyną mogą być też choroby jajowodów lub macicy, ale także zaburzenia natury psychicznej. Hormony podwzgórza (część międzymózgowia) regulują wydzielanie gonadotropin przysadki, a te z kolei sterują wydzielaniem hormonów płciowych odpowiedzialnych za przebieg cyklu. Zaburzenia w wydzielaniu hormonów przez podwzgórze, mające różne przyczyny (nowotwory, stany psychiczne praz hiperlaktynemia – nadmierne wydzielanie prolaktyny) mogą rozregulować poziom pozostałych hormonów, mających wpływ na przebieg miesiączki. Wychudzenie lub nadmierny przyrost wagi mają również wpływ na pracę podwzgórza, może dojść nawet do zatrzymania miesiączki. Wszystko wraca do normy, gdy kobieta odzyska prawidłową wagę.
Powiększone jajowody
Leczenie cytostatykami, promieniowaniem jonizacyjnym lub torbiele na jajnikach znacznie wpływają na zaburzenia funkcjonowania jajowodów, które wtedy z reguły ulegają powiększeniu. Poza brakiem krwawienia miesięcznego, występują też inne objawy – otyłość, bezpłodność i silne, typowo męskie owłosienie.
UWAGA
W pierwszych miesiącach ciąży mogą występować nieznaczne krwawienia w czasie zgodnym z pojawieniem się kolejnych potencjalnych miesiączek. Ponieważ jednak mogą one być również symptomem różnych nieprawidłowości, a nawet grożącego poronienia, kobieta powinna natychmiast zgłosić się do lekarza.
Zaburzenia na tle emocjonalnym
Niezwykle skomplikowany system hormonalny kobiety, w którym wszystko powinno funkcjonować idealnie, może ulec dużym zaburzeniom na skutek silnych przeżyć emocjonalnych takich jak śmierć bliskiej osoby, rozwód i inne.
Brak miesiączki podczas treningu
Wiele kobiet, uprawiających sport zna doskonale to zjawisko: w czasie gdy wyjątkowo intensywnie trenują, przestają miesiączkować. Tracą tkankę tłuszczową w charakterystycznych dla kobiet miejscach, a ich gospodarka hormonalna ulega zupełnej dezorganizacji. Nie ma powodu do paniki: po zaprzestaniu intensywnych treningów wszystko wraca do normy.
Ciąża urojona
Stany psychiczne związane z bardzo silnym pragnieniem posiadania dziecka mogą w tak dużym stopniu wpłynąć na pracę podwzgórza, że zacznie ono wysyłać informacje typowe dla okresu ciąży. W związku z tym dojdzie do ustania miesiączki, kobieta zacznie przybierać na wadze, a nawet odczuwać ruchy dziecka.
Ważne
Najbardziej oczywistym i naturalnym powodem ustania miesiączki jest zajście kobiety w ciążę. Nawet, jeśli pacjentka wyklucza taką możliwość lekarz zawsze będzie ją badał najpierw pod tym kątem, zanim zacznie poszukiwać innych przyczyn.