Aorta brzuszna i jej odgałęzienia zaopatrują w krew ściany brzucha i narządy jamy brzusznej. Utleniona krew tętnicza transportowana jest do jelit tętnicami krezkowymi – dolną i górną, które są odgałęzieniami aorty brzusznej. Odgałęzienia tętnicy krezkowej górnej unaczynniają m. in. jelito cienkie(dwunastnicę, jelito czcze i kręte)i część jelita grubego (jelito ślepe, okrężnicę wstępującą i poprzeczną. Z tętnicy krezkowej dolnej odchodzą natomiast odgałęzienia do okrężnicy poprzecznej, zstępującej i esowatej oraz do odbytnicy. Krew z jelit i pozostałych narządów przewodu pokarmowego odprowadzana jest żyłami prowadzącymi do żyły wrotnej uchodzącej do wątroby. Do zaburzeń krążenia może dochodzić zarówno w żyłach, jak i w tętnicach, przy czym w przypadku jelit znacznie częściej pojawiają się problemy z ukrwieniem tętniczym. Zaburzenia mogą mieć ostry, gwałtowny przebieg lub przyjąć formę przewlekłych dolegliwości.
Objawy zaburzeń ukrwienia jelit
- Ostry zawał naczyń krezki:
- Gwałtowne, silne bóle brzucha
- Zapaść, niepokój
- Kurcze jelit z oddawaniem krwawego stolca
- Wymioty
Forma przewlekła:
- Bóle brzucha po jedzeniu
- Biegunka
- Utrata wagi
Jakie są przyczyny zaburzeń ukrwienia jelit?
Najczęstszą przyczyną są zakrzepy i zatory powstające w tętnicach unaczyniających jelita. Do zaburzeń może też dochodzić w wyniku dużego obniżenia przepływu krwi towarzyszącego niektórym chorobom ogólnoustrojowym. Ostre niedokrwienie jelita często występuje u osób z zaawansowaną miażdżycą tętnic, z zapaleniem naczyń krwionośnych, z tzw. niemiarowością zupełną serca lub zastoinową niewydolnością krążenia. Żylne zaburzenia ukrwienia jelit występują najczęściej na skutek pojawienia się skrzepu, będącego zazwyczaj efektem stanów zapalnych różnych odcinków jelit i położonych blisko nich narządów, np. zapalenia wyrostka robaczkowego, uchyłka jelita cienkiego, zapalenia trzustki lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Przyczyną skrzepu mogą by również niektóre choroby ogólnoustrojowe.
Jak leczy się zaburzenia ukrwienia jelit?
W wielu przypadkach schorzeń, szczególnie przy ostrym, gwałtownym przebiegu choroby, konieczna jest operacja.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Zaburzenia ukrwienia jelit zawsze objawiają się bólem brzucha, który powinien być wystarczającym powodem do wizyty u lekarza. Ostremu zawałowi krezki towarzyszą silne bóle i wymioty. Należy wtedy natychmiast wezwać pogotowie.
Co zrobi lekarz?
Przede wszystkim będzie starał się ustalić przyczynę bólu, wykluczając kolejno różne choroby dające podobne objawy. W tym celu lekarz zleci wykonanie różnych badań, m. in. badanie ultrasnograficzne, analizę krwi oraz prześwietlenie rentgenowskie. W przypadku zawału krezki zleca się natychmiastowe przeprowadzenie operacji.
Przebieg choroby
Pierwszymi objawami przewlekłego niedokrwienia jelita cienkiego są bóle brzucha w okolicy pępka, szczególnie silne po obfitych posiłkach oraz biegunki. Chorzy tracą stale na wadze, nie mają apetytu i czują fizyczne osłabienie. Ostra niedrożność tętnicy prowadzi do zawału krezki. Choroba ta przebiega w trzech fazach, a nie leczona kończy się zgonem:
Ostre stadium objawia się nagłymi, kłującymi bólami w górnych partiach brzucha. Chory zapada się w sobie, a następnie odczuwa stały przymus bycia w ruchu. Przy skurczach jelit oddaje stolec, często razem z krwią.
Po kilku godzinach bóle wyraźnie ustępują. W tym stadium nie występują żadne ostre dolegliwości, natomiast stan chorego widocznie się pogarsza. Brak ruchów perystaltycznych jest dla lekarza wyraźnym symptomem.
W późnym stadium, po mniej więcej 12-24 godzinach chory jest już zupełnie wyczerpany. W trakcie ataku dochodzi do obumarcia fragmentu jelit, tkanka ulega martwicy i pojawia się stan zapalny otrzewnej. Dochodzi do porażenia perystaltyki jelit, zatrzymania krążenia krwi, pacjent zapada w śpiączkę i umiera.
Czy zaburzenia ukrwienia jelit są niebezpieczne?
Wielu chorych cierpiących na przewlekłe zaburzenia ukrwienia jelit żyje ze swoim schorzeniem przez długie lata nie uskarżając się na szczególne dolegliwości. Ostry atak choroby jest jednak groźny dla życia, jeśli na czas nie zostanie przeprowadzona operacja.
Ważne
Ostry ból brzucha, pojawiający się w początkowym stadium zawału krezki może mieć także inne przyczyny, ale zawsze stanowi sygnał ostrzegawczy dla chorego, który powinien jak najszybciej wezwać pogotowie.
