Do zapalenia mięśnia sercowego może dojść w wyniku uogólnionego zakażenia bakteryjnego bądź też może ono pojawić się jako samodzielna choroba. Rozróżnia się dwa rodzaje zapalenia mięśnia sercowego: zapalenie ogniskowe i uogólnione. Stosunkowo często występują lżejsze formy ogniskowego zapalenia mięśnia sercowego, nie dające wyraźnych objawów lub o słabo nasilonych symptomach. Stąd przypadki te zwykle pozostają niewykryte. Nie pozostawiają też żadnych negatywnych skutków i nie powodują powikłań.
W cięższych przypadkach w miejscu ogniska zapalnego tworzy się blizna. Zbliznowaciała tkanka ma mniejszą zdolność do przewodzenia impulsów, mogą więc pojawić się zaburzenia rytmu serca. Blizny mogą być również przyczyną osłabienia pracy mięśnia sercowego, prowadzącego do niewydolności serca. Początkowo organizm stosuje różne mechanizmy wyrównawcze, np. przerost mięśnia (pogrubienie jego włókien). Pozwala to przynajmniej przez jakiś czas utrzymać pracę serca na odpowiednim poziomie.
Przyczyny zapalenia mięśnia serca
Znanych jest wiele różnych stanów chorobowych wywołujących zapalenie mięśnia serca. Należą do nich np. stany zapalne innych narządów. Zapalenia te mogą przerzucić się na serce. Dawniej jedną z najczęstszych przyczyn zapalenia była gorączka reumatyczna. Dzisiaj jednak należy ona już do rzadkości. Większe znaczenie mają za to infekcje bakteryjne i wirusowe, na przykład zapalenie migdałków, błonica, szkarlatyna, grypa, toksoplazmoza oraz włośnica. Dlatego też w przypadku zachorowania na którąkolwiek z tych chorób, niezmiernie istotne jest ścisłe przestrzeganie nakazu leżenia w łóżku. Pozwala to bowiem zapobiec przedostaniu się drobnoustrojów chorobotwórczych do serca.
Innymi przyczynami zapalenia mięśnia serca mogą być odczyny alergiczne oraz choroba Boecka, zaliczana do schorzeń auto immunologicznych.
Objawy zapalenia mięśnia sercowego:
– szybkie, nierówne bicie serca,
– bóle w klatce piersiowej,
– brak tchu,
– łatwe męczenie się,
– niepokój
Leczenie zapalenia mięśnia serca
Podstawową zasadą w leczeniu zapalenia serca jest bardzo oszczędny tryb życia. Pacjent powinien więc leżeć w łóżku do momentu ustąpienia zapalenia lub choroby, która je wywołała. W żadnym wypadku nie wolno mu wykonywać większych wysiłków fizycznych, także w okresie tuż po przebytej chorobie. Pozwala to uniknąć nadmiernego wysiłku serca i utajonego zapalenia mięśnia sercowego.
Środki te niejednokrotnie wystarczają, aby zapalenie cofnęło się samoistnie i bez powikłań. Jeśli przyczyną jest infekcja bakteryjna, konieczne może być podanie antybiotyków. Jeśli natomiast zapalenie wynika z działania toksyn bakteryjnych, pacjentowi podaje się odtrutkę w postaci tzw. antytoksyny.
W przypadku wystąpienia zaburzeń rytmu serca, spadku ciśnienia lub objawów niewydolności serca, do leczenia włącza się odpowiednie leki.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Jeżeli po przebyciu infekcji występuje uczucie silnego osłabienia lub pojawia się kołatanie serca bądź inne zaburzenia jego rytmu, należy zgłosić się do lekarza. Do wizyty powinny skłonić również trudności w oddychaniu, dusznica, uczucie niepokoju lub zbyt łatwe męczenie się.
Jak postąpi lekarz?
Poprzez opukiwanie klatki piersiowej i dokładne jej osłuchanie lekarz może wstępnie stwierdzić, czy doszło do choroby serca. Jeżeli podejrzewa się zapalenie mięśnia serca, dla potwierdzenia rozpoznania zleca się wykonanie EKG i zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej.
Na podstawie zdjęcia można ponadto stwierdzić, czy w przypadku niewydolności serca nie ma zastoju krwi w płucach. Jeżeli istnieje zagrożenie zaostrzenia choroby i powikłań, pacjent kierowany jest do szpitala.
Przebieg zapalenia mięśnia serca
Jeżeli zmieniony zapalnie mięsień serca nie jest oszczędzany i dojdzie do ostrego zapalenia, pojedyncze komórki mięśniowe obumierają i powstaje blizna. Prowadzi to do zaburzeń rytmu serca, a niekiedy zmniejsza też jego rozciągliwość i w efekcie także objętość organu.
W rezultacie dochodzi do nadmiernego obciążenia serca, co w przypadku dużego wysiłku fizycznego lub stresu może spowodować zatrzymanie jego akcji.
Ważne!
Także w przypadku drobnych przeziębień i innych infekcji, co najmniej przez tydzień należy oszczędzać się i unikać wysiłku fizycznego. W okresie pochorobowym należy wstrzymać się od uprawiania sportu i korzystania z sauny. W przeciwnym wypadku może dojść do uszkodzeń serca.