Jest to kliniczny zespół objawów towarzyszących schorzeniom nerek,. Występuje wówczas białkomocz (proteinuria), niedobór białka w surowicy krwi i ilościowe zmiany w składzie białkowym osocza krwi (hipoalbuminemia i dysproteinemia), nadmiar cholesterolu i trójglicerydów we krwi oraz obrzęki.
Przyczyny zespołu nerczycowego
Zespół nerczycowy jest wynikiem zwiększonej przepuszczalności kłębuszków włośniczkowych w korze nerkowej w stosunku do pewnych cząsteczek białka, które są wówczas intensywnie wydalane wraz z moczem.
Główną przyczyną są stany zapalne kory nerkowej. Zespół nerczycowy może też powstawać w wyniku innych chorób pierwotnych, które powodują zaburzenia pracy nerek. Są to głównie schorzenia na tle zaburzeń przemiany materii (głównie cukrzyca) oraz choroby zakaźne (np. kiła, gruźlica, zapalenie ości i stawów). Źródłem zespołu nerczycowego mogą być także reakcje alergiczne na niektóre leki, głównie na leki przeciwpadaczkowe, złoto, bizmut. Związki te mogą uszkadzać nerki.
Przyczyną choroby może być zażywanie narkotyków (heroiny), nowotwory nerek, jelit i oskrzeli.
Objawy występujące podczas zespołu nerczycowego
– obrzęki
– pienisty mocz
– obrzęki powiek
– obrzęk kostek
– częste infekcje skóry
– zmniejszona odporność na choroby zakaźne
– zakrzepica i zatory naczyń krwionośnych
– podwyższony poziom cholesterolu
Wrodzony zespół nerczycowy
Jest chorobą rodzinną. Objawia się tuż po urodzeniu, równie często u dzieci obu płci, które zwykle rodzą się przedwcześnie; łożysko zazwyczaj jest duże i nieprawidłowe. Choroba wykazuje całkowitą odporność na leczenie. Dzieci, ku których nie zastosuje się dializ, umierają najczęściej w 1-2 roku życia.
Leczenie zespołu nerczycowego
Jeśli znana jest choroba pierwotna, która spowodowała zespół nerczycowy, to leczenie jest ukierunkowane właśnie na nią. Jeśli przyczyną jest zażywanie leków, trzeba je odstawić. W pozostałych przypadkach, w zależności od stadium choroby, stosuje się środki farmakologiczne w celu zmniejszenia przepuszczalności kłębuszków włośniczkowych.
Reguluje się także negatywny bilans białka, czyli nadmiar w moczu a niedobór we krwi. Ogranicza się spożycie tłuszczu, stosuje się dietę węglowodanową. Obrzęki leczy się za pomocą środków moczopędnych.
Co można zrobić samemu?
Wyleczenie zespołu nerczycowego na własną rękę nie jest możliwe.
Kiedy należy udać się do lekarza?
Pierwszymi objawami zespołu nerczycowego są pienisty mocz i obrzęk powiek. Początkowo obrzęki występują głównie rano, a w ciągu dnia ustępują. W razie zaobserwowania takich objawów należy udać się do lekarza.
Jak postąpi lekarz?
Po dokładnym przeprowadzeniu wywiadu i zbadaniu pacjenta, lekarz pobierze próbki moczu i krwi do analizy laboratoryjnej. Jednak postawienie precyzyjnej diagnozy z określeniem rodzaju uszkodzenia jest możliwe dopiero na podstawie wyników biopsji tkanki nerki.
Przebieg zespołu nerczycowego
Mocz staje się pienisty i pojawiają się miękkie obrzęki, poddające się uciskowi. Obrzęki występują najpierw na powiekach, worku mosznowym i na kostkach. W dalszym stadium choroby może dochodzić do wodobrzusza i wysięków w jamie opłucnowej, a później woda gromadzi się już we wszystkich tkankach.
Zmniejsza się odporność organizmu na choroby zakaźne. Często dochodzi do zakażenia skóry i stanów zapalnych płuc, u dziewcząt również zapalenia otrzewnej. Dzieje się tak z powodu wzmożonego wydalania wraz z moczem gammaglobuliny, białka odpowiedzialnego za procesy immunologiczne. Zmiany w składzie krwi zwiększają ryzyko wystąpienia zakrzepicy i zatoru naczyń krwionośnych.
Czy zespół nerczycowy jest niebezpieczny?
W większości przypadków leczenie przynosi pozytywne efekty, ale może dochodzić do nawrotów choroby. Czasami zdarza się, że terapia farmakologiczna jest nieskuteczna i wówczas jedynym wyjściem jest transplantacja nerki.
Zespół nerczycowy wrodzony
Szczególną postacią jest tzw. zespół nerczycowy wrodzony, który występuje u niemowląt i w ciągu kilku dni powoduje zgon wskutek wyłączenia funkcji nerek. Zespół nerczycowy występuje również w łagodniejszej formie, względem której skuteczne jest leczenie farmakologiczne. Przyczyną tej rzadkiej choroby jest prawdopodobnie obecność w organizmie matki przeciwciał, które przechodzą do organizmu dziecka i atakują tkankę nerkową.